(1)
(منڈِیوں باہر- گُھگّی آئی اے- گُھگی ذرا تھتھلا کے بولیندی اے- ست کُڑیاں نال نیں )
گُھگی: دِیپُو…… وے دِیپیا (دِیپا پانڈی آیا اے)
دِیپا: ایتھے ای آں گُھگی ماں، تہاڈا راہ پیا ویہناں - تُسیں پُٹھے پاسیوں آئے او نا اج
گُھگی: پُٹھی تَرن جو آئی آں
دِیپا: تُرن کہ کرن؟
گُھگی: دونویں ……
مِل تُڑیاں نُوں …… (واری واری اگے کِیتیاں نیں چُم تھاپڑ)
راند تریندیاں نی…… (سانگ سَینتراں)
ایہہ ای سیتی…… سبھ ساتھی……
ایہہ رتّو دُساری…… ترنجناں دی توال تہ تلوار
ایہہ پنج ساتھناں نی ایہدیاں، رمّی، جَینا، سمّو، بِیراں، رتنی- پنج تت نی ایہہ- تَھڑ ایہناں نُوں -
دِیپا: کِتھے کھڑاں ماں؟
گُھگی: جِتھے بہنی اے تیری
دِیپا: کِتھوں آندیاں جے گُھگی ماں؟
گُھگی: آپنیاں آہلنیاں وِچوں
دِیپا: تہاڈِیاں جائیاں ہوئیاں نا، بھَیناں میریاں
گُھگی: اساں سارِیاں اِت دُوجی دِیاں جائیاں ہاں
دِیپا: آؤ نی چلیئے، مائِیو بھَینو
(دِیپے مگر ٹُریاں نیں سارِیاں)
گُھگی: تَل…… میں وی نال آں وِت ای
(2)
(اِکٹھ- دِیپے دے سنگی، پانڈی، کمیر، کمیرناں - سیتی، رتّو دُساری تے پنج ساتھناں ساہویں ہوئیاں نیں )
سیتی: تُساں تے جانُو او بھگت کبِیر دے
واج: ناں تے سُنیا ہویائے- کوئی کوئی بول وی،
واج: سُنیائے کھڈّی چلیندے ہن
سیتی: کھڈّی تے اُنیندے کیہ ہن، ایہہ دس پاونِیاں اساں
رتّو دُساری: چلاؤنا کھڈی تُساں سنگیاں رل کے
[رتّو دُساری تے ساتھناں نچ گنوِیاں نیں، اِکٹھ وِچوں وی واجاں رلِیاں نیں]
سچل لطیف کبیر نانک بُلھا روی حُسین
نہ ہا وارے سُنیائے ایہناں نُوں
مَلوانی دی وِچ پنجالی
خلق دے گاٹے رہن،
ہِن گُم عاماں دیاں پیراں وِچ ای پیر ایہناں دے کِدھرے
گاہ صدیاں
گئے دھر اکھیاں وِچ اَیر
سانجھ بیراجے دے
واج: بھَلا جوڑیا جے
رتّو دُساری: کھڈّی پئیاں چلینیاں رل تُساں نال- جو سَرے سو جُڑ ویندا اے-
رمّی: سُوتر ڈِھیوے کھڈّی نُوں تاں تانا پاوندی اے اپنے اندر
بِیراں: تہاڈِیاں ساڈِیاں اٹِّیاں ای تانا پیٹا نیں کھڈّی اُنے دا-
جَینا: کپاہ اُگائی تُساں، پھُٹی چُگی تے پُونِیاں وٹِیاں اساں، چرکھڑے ڈاہے تے کَتِیاں
بِیراں: ہتھ تہاڈے ساڈے ای نیں، کدے روی داسی کدے نانکی، کدے لَطِیفی کدے حُسینی کبیری، کدے سچلی بُلھے شاہی
رمی: آؤ پائیے ہُن اُنیا ہتھاں دا
رتّو دُساری: دِین بِساریو رے دِوانے
سارِیاں: دِین بِساریو رے
پیٹ بھریو پسواں جیو سوئیو، مَنُکھ جنم ہے ہاریو
سادھ سنگت کبہو نہیں کِینی، رچیؤ دھندے جُھوٹھ
سوان سُوکر بائس جِوَے بھٹکت چالیو اُوٹھ
آپس کؤ دِیرگھ کر جانے اورن کؤ لگ مات
منسا باچا کرمنا، مَے دیکھے دوجک جات
کامی کرودھی چاتری، باجِیگر بے کام
نِندا کرتے جنم سرانؤ، کبہو نہ سِمریو رام
کہہ کبیر چیتے نہی، مُورکھ مگدھ گوار
رام نام جانؤ نہی، کیسے اُترس پار
(نچ گنویاں نیں، اِکٹھ وِچوں واجاں رلیاں نیں، نچ سَینتراں وی)
(3)
(منڈی- ست پانڈی آئے نیں - سیتی، رتُو دُساری، رمّی، سمّو، جینا، بِیراں تے رتنی) وارو واری اِک دُوجے دا بھار لہا کے کھلو گئے نیں )
رمّی: ایہہ کنڈاں ساڈیاں ایسے کان ای بنیاں نیں؟
بِیراں: ساڈیاں وڈیاں دِیاں وی؟
جَینا: نہیں، اوہناں دِیاں تے کوڑے کھاندیاں آہیاں
سمّو: تے اوہناں دے وڈکے؟
رتنی: اوہ پُٹھی کَھل لُہاندے آہے
رتّو دُساری: ہُوں، ہُن سمجھ لگی اے- پُٹھی کھل لُہاون توں بچن لئی کوڑے کھادے وڈیاں - اسیں کوڑے ٹالن لئی بھار چا گِھدا
سیتی: سو پیڑھیو پیڑھی سیانے ہوندے آئے آں اساں
رمّی: کہ خبرے ایانے
سیتی: ایانے؟ اوہ کیویں
رمّی: کوئی کار آہی نا جیہدے پاروں کھل لہندی آہی پُٹھی، اوہ چھڈی اگلی پیڑھی نے، تے اوتنی کِیتی جیہدے نال بس کوڑے ای وجن تے کھلاسی تھی ونجے، اساں اوتنی وی چھوڑی تے بھار چاتا
سیتی: بھار دی ہتھوں دیہاڑی وی مِلن لگ پئی
رتّو دُساری: جاپدا اے ایہہ بھار ای ہا جیہنوں چاون توں اصلوں اِنکاری ہوئیاں تے کھلاں لُہائیاں پُٹھیاں، کُجھ چاون کُجھ نہ چاون تے آئیاں تے کوڑے کھا گِھدے- اخیر سارا چا کے جان چُھڈائی
سیتی: ہتھوں دیہاڑی پائی
بِیراں: بھار ایہہ ہے کیہ یار
سمو: کھول ویکھیئے
رمّی: کھول کے کوڑے کھانے نیں - پتہ تے ہے سانوں چنگا بھلا ایہدا-
بِیراں: کیہ
رتنی: جو واہ اُگائی، وڈھ گاہی، کت اُن ویتری اساں، اوہا ای اے ایہہ
سمو: بھار ایہہ کیوں بن کنڈاں ساڈیاں تے چڑھ گئی
رتّو دُساری: ایہو تے کرتُوت اے دیوانیاں دی
سیتی: کملیاں دی؟
رتّو دُساری: آہو کمل ای پیا ہوندا اے دیواناں والیاں نُوں
رمّی: کمل کہ کمبل
سمو: کملے نہیں کمبلے نیں اوہ؟
جَینا: کانبا چِھڑ پیا ہونائے نا تاں ای کمبل لیونیں
بِیراں: کم ساڈا سارا مَلّ کے بَل بنا لیؤنیں اپنا
رتنی: ہا- کم…… بَل
رتّو دُساری: ایہہ بوریاں گنڈھاں کمبل ای نیں اوہناں دے
سیتی: ہَن کون ایہہ دیوانے- کرنہاراں نُوں دِین کر کے دیواناں وِچ جا بیٹھے نیں
رمّی: دیوانِ عام وِچ جُل ویکھنے آں کوئی فریاد لے کے
سمو: اوتھے ہور رنگ ہوندا اے اوہناں دا، دیوتے بن آوندے نیں، دیوانِ خاص وِچ پرت کے مُڑ دیو ہو جاندے نیں
رتنی: دِین کیویں جا وڑن خاص دیواناں وِچ
بِیراں: پہلوں آپوں دیوانے ہوون تاں ای
سمو: نہیں بروپ دھار لین اوہناں دا
سیتی: کمبل دا ٹوٹا موڈھے دھر کے
رتّو دُساری: تَولیہ کر کے
سمو: نہیں پرنا کر کے
رتّو دُساری: پرنا کمبل دا پرناہ ای نہ ہو ونجے نا
سمو: آہو بروپ ای رُوپ بن ویندے نیں ویلے نال
جینا: پر دیواناں وِچ وڑن دی لوڑ کیہ اے- جاچنا تے اساں ایہا ای اے نا جو کم بَل بندا کیویں ہے- دیوانے تے کم بل نُوں بزاراں وِچ دھرا دیندے نیں کمبل بنا کے
سیتی: چلو بزاراں وِچ پِھر کے جاچنے آں کمبلاں دی بنتر
(4)
(وڈے بزار دی وڈی ہٹی)
ہٹوانیا: جی دسو میڈم کیہ چاہیدا اے
سیتی: ایتھے تے کوئی نہیں تہاڈے شَیلفاں وِچ
ہٹوانیا: تُسیں دسو تے سہی نا میڈم جی، دوکان ایہہ شیلف ای تے نہیں
سیتی: کمبل پئی لبھدی ساں
ہٹوانیا: (چھوہر نُوں) چھوٹے، دکھا بئی کمبل باجی نُوں (چھوہر اندروں اِک لفافہ آندا اے- ہٹوانیئے لفافے وِچوں بدامی چدّر سیتی اگے دھری اے کھول کے)
سیتی: میں کمبل آکھیا ہا
ہٹوانیا: ہر رنگ دا ہے ساڈے کول
سیتی: پر ایہہ تاں چادر اے
ہٹوانیا: ایس موسم وِچ ایہو ای کمبل اے میڈم- سیال وِچ آؤ تے سیال والا کمبل لے جاؤ جِس رنگ دا چاہو
سیتی: مینوں تے اوہ ہُنے چاہیدا اے
ہٹوانیا: اَوڈر کر دیو- منگوا دینے آں - پر وقت لگسی
سیتی: کِنا
ہٹوانیا: جے مِل دے سٹاک وِچ ہویا تے اگلے ہفتے، نہ ہویا تے ہو سکدا اے زیادہ وقت لگ جائے
سیتی: رہن دیو وت (ہٹی دے بُوہیوں نِکلی اے تے اِک ادھکڑ کول ہوئیس)
ادھکڑ: باجی اَینیاں ہٹیاں ویکھ چھڈیاں نیں تُساں، نہیں مِلیا کمبل- مِلنا وی نہیں بزار وِچوں - تُسیں ذرا جیہی کھیچل ہور کرو تے میرے نال چلو
سیتی: تُسیں کون او
ادھکڑ: میں مِلّ والیاں دی ایجنسی وِچ کم کرناں - اوتھے لے چلناں تہانوں - اوہناں کول نمونے ہوندے نیں، لے دیساں جیہڑا پسند کیتا تُساں - نیڑے ای اے
(سیتی ادھکڑ نال ٹُر گئی اے)
(5)
(کمرہ- وڈیری عُمر دی ترِیمت پلنگ تے بیٹھی اے- ادھکڑ آیا اے- مگرے سیتی)
ادھکڑ: (سیتی نُوں) مینیجر ایجنسی اَدِینہ بیگم صاحب……
تُسیں؟
سیتی: میرا ناں سیتی اے (اَدِینہ ادھکڑ دے ہتھ وِچ کُجھ رکھیاس، اوہ ٹُر گیا اے)
اَدِینہ: بہہ جا (مُوڑھے ول سینتر)
سیتی: (بہہ کے) بہواں کہ جاواں
اَدِینہ: پتہ ای اے تینوں - بہیوں باجھ تے جاون ہوندا ای نہیں - بہن1 دے ڈھنگ تے ایجنسی تینوں سُجھا ای دیسی…… جاون2 نہ جاون دے وی…… کیہ پئی لبھدی سیں بزاروں ہٹیاں تے بَھوندی
سیتی: کیہنے دسیا اے تُہانوں
اَدِینہ: جِس تینوں اِتھائیں آندا اے
سیتی: اوہنے تے گل ای نہیں کیتی کوئی تُہاڈے نال
اَدِینہ: اوہدے مُونہہ تے لِکھیا میں پڑھ گِھننی آں
سیتی: عجیب گل اے
اَدِینہ: ایہہ نہ سمجھ بیٹھیں میں مُونہاں تے لِکھیا پڑھن دی سیانی آں
کوئی- ہوندی تے تیرے مُونہہ تے لِکھیا نہ پڑھ لیندی؟
سیتی: ہے کُجھ لِکھیا؟
اَدِینہ: میں ویکھنی آں تے دُھندلا ہو ویندائے
سیتی: اوہدے ہتھ وِچ کیہ دھریا اے تُساں
اَدِینہ: (ہسی اے) تینوں پُلس والیاں تے نہیں گھلیا؟ اوہدی کمِشن دِتی اے میں اوہنوں - جو بندائے جیہدا دیندی اے ایجنسی- سَودا آنے، گاہک آنے
سیتی: سَودا آنیا ہس کہ گاہک؟
اَدِینہ: نہیں - پُلس والیاں دی گھلی نہیں تُوں - وکیل ہوئیوں تُوں تے- جِرح دی وجّری…… وکیل صاحب، جِتھاں آ لتھے او اُتھاں سَودا گاہک ہو ویندائے تے گاہک سَودا
سیتی: اِک کمبل دا مُل کیہ اے
اَدِینہ: جو پائی بیٹھائے گاہک اوہ لاہ دیوے تے کمبل لے گِھنے اُتے
1- بہن= 1) بیٹھن، 2) بھوگ کرن- 2- جاون= 1) ونجن، 2) جمن، جماون-
سیتی: تے سَودا تھی ونجے
اَدِینہ: وکیل صاحب، بھاویں وڈی عدالت وِچ پیشی کرا دیو میری پر اِک گل پچُھ سکنی آں؟
سیتی: پچُھو
اَدِینہ: جناب نُوں کمبل دی لوڑ کیوں پے گئی بھَکھدے ہاڑ وِچ
سیتی: بیگم صاحب، سچی پچُھو تے میں ایہہ جاننا چاہونی آں بئی کمبل بندا کِتھے اے
اَدِینہ: جیہو جیہا چاہیدائے تُہانوں دسو- جِتھے بندائے اوس کارخانے دا پتہ مِل ویسی تُہانوں ایجنسیوں
سیتی: کَم…… بَل……
اَدِینہ: کم…… بل…… ہُوں …… اوہ تے دِیوان خانیاں وِچ بندا اے
سیتی: پتہ؟
اَدِینہ: شاہی قِلعہ
سیتی: ہُن کِتھے شاہی قلعے- پُرانی ہو گئی ایہہ گل
اَدِینہ: ایڈی پُرانی تے گل ایہہ کوئی نہیں ہوئی، قلعے وی حاضر نیں، دِیوان خانے وی تے دِیوان وی، ہاں ناں ہور ہو گئے نیں
سیتی: قلعے دے دیوانِ عام وِچ بندا اے کمبل؟
اَدِینہ: اُوں ہُونہہ
سیتی: دِیوانِ خاص وِچ؟
اَدِینہ: ہُوں
سیتی: اُتھے میرے جیہیاں کیویں پُج سکدِیاں نیں
اَدِینہ: سیتی، جے آکھنی ایں تے پُجا دینی آں، اُتھاں ای نہیں، دِیوانِ خاص الخاص وِچ وی
سیتی: خاص الخاص؟ کون بہندا اے اُتھائیں
اَدِینہ: وڈا بلوان
سیتی: بس؟
اَدِینہ: نال اوہدا ڈر وی-
سیتی: ڈر کیہ کریندا اے
اَدِینہ: کم دی اُنّ دُوالے ول کے بَل بن ویندا اے- دیوانِ خاصُ الخاص وِچوں نِکل دیوانِ خاص وِچ آوندا اے- اوتھے خاص دِیوانے اوہدی ونڈ ورت کریندے نیں …… پر ایہہ تاں دس سیتی، کمبل بندا ویکھ تُوں کرنا کیہ اے
سیتی: کم بل…… بل کم……
(اَدِینہ دا روون نِکل گیا اے)
سیتی: کیہ گل اے، میں کوئی ان کرنی تے نہیں کر بیٹھی؟
اَدِینہ: تیرے مُونہہ تے لِکھی کرنی پڑھ گِھدی اے ایہناں اکھیاں - اوہ آپا ساہویں تِھیا اے جیہڑا کدے جِیوندا ہا…… مینوں شاہی قلعے پُجایا ویلے نے کمبل دی ٹوہ وِچ- ٹھنڈ جو لگن لگ پئی- آہندے نیں بھُکھیاں نُوں بہوں لگدی اے پر میری جاچے تے رجیاں نُوں ودھ لگدی اے، ماپے میرے تے پوہ مانہہ وِچ وی کھیسیاں لے کے سوندے آہے، خبرے میرا رجن تے جی آ گیا ہا تاں کر کے- ویلے آکھیا آ شاہی قلعے وِچ، کمبل روز تینوں مِلسی نواں - گئی میں …… اُتھاں جو ویکھی…… تے جو ورتی…… اوہنے اندر رَڑک جیہی دھر دِتی…… نی اَدِینیئے، ایہہ بَل جیہڑا تیرے تے سوار اے سبھ تے ایہو ای او، کوئی حِیلہ کر تار تار تِھیوے تے کم اُدّھر کھلووے سبھ دا کیتا، پر ویلے نال اوہ رَڑک شکل وٹیندی گئی…… تھاپڑدی اپنے آپ نُوں جانے اجن اوہا ای ہاں …… ایہہ نہ جاتوس جو…… تُوں تے ہورو ہور تِھیندی اپنا اُلٹاء بنی کھلی ایں ……
سیتی: (اُٹھ گلے مِلی اے) تُہاڈی دیندار آں …… لبھ گیا اے جو لوڑنی ساں پئی (ٹُر گئی اے)
اَدِینہ: (سیتی دے ٹُر ونجن مگروں) دیندار تے اوہ موئی ہوند اے جیہنوں جِیون دی جاگ لا چلی اے تک تیری کرنی دی