فرید بھنڈار

سولھویں صدی دا لہور اصلوں اجوکا لہور ای ہے- ایہہ درباری کار مختاراں دی گدی ہے- شاہی نوکریج دا ٹھانہ ہے- ایتھے حاکم ٹابری اُچی ولگن ولی بیٹھی ہے- تے اُچی ولگن اوہلیوں رب دی دھرت اُتے رُجھے واہکاں تے کاریگراں دے رِزق دی ڈور جیویں چاہوندی ہے بھواوندی چِھکدی ہے جو واہک تے کاریگر اوہدی منشا مُوجب کمیں جُٹے رہن تے اوہنوں لوڑِیندے ان وست دی تروٹک نہ آوے-

واہک تے کاریگر نوں ہتھ ہیٹھ رکھن لئی حاکم ٹابری اوہناں نوں سیاست علم تے ورت ورتارے وِچ آپنا مُتھاج بنا لیندی ہے- سیاست تے علم دی جُھوٹھی چودھر سانبھن نال حاکم ٹابری دی آپنے رِزق واسطے واہک تے کاریگر اگے اصلی مُتھاجی لُک ویندی ہے- حاکم ٹابری سیاست دا اجیہا ڈھنگ چلاوندی ہے جو اصل اختیار شہروں باہر نہ جاوے آپنے ہتھ رہوے- اوہ قانون اجیہے بناوندی ہے جیہڑے کاریگر تے واہک نوں نہ سُوجھ سیان وِچ نہ واہ ورتن وِچ کدھرے وی آپ وساہے نہ ہوون دین- اوہ مدرسے اجیہے چالو کریندی ہے جِتھے حاکم ٹولی دی رہتل رِیت دا جھنڈا اُچا کیتا جاوے- جِتھے پرکھ تول دے اجیہے ڈھنگ سکھیجن جیہڑے حاکم ٹولی دی جگ منتا کراون- حاکم ٹابری آپنا علم آپنا رواج آپنا ورتارا آپنا قانون پِنڈ وسوں دِیاں آندراں وِچ وگاون واسطے وٹاں آڈاں موگھیاں دا پورا سربندھ کریندی ہے- شہر وِچ ای چھاونی تے بارود خانے ہن، اوہ دھونسے جیہناں دے آسرے حاکم دا حُکم چلدا ہے-

دُلّابھٹی بار دا وسنیک ہے- اوہ پِنڈ واسِیاں دے اوس دھڑے وِچوں ہے جیہنے ستاں پیڑھیاں تھیں دِلی وِچ جمی تے لہورِیں پلی بادشاہی دے اگے سِر نہیں نِوایا- اوہدیاں وڈ وڈیریاں ایس بادشاہی دے گھوڑے نوں ڈکن لئی سِراں دے بنھ مارے تے رت دے کھال کڈھے- دُلے وی نِکے ہوندیاں لاء آپنی رت نوں امانت ای سمجھیا ہے- اوہدے گھر وِچ وڈیاں دے کیتے گھول دی کہانی نویں پوچ دی گُڑھتی ہے- اوہنے ایس کہانی نوں مُڑ کھیڈ کے وکھاونا ہے-

دُلّے نے آپنے آپ نوں نِکے ہوندیاں توں لڑائی لئی تیاریا ہے- اوہ پِنڈ واسِیاں دی جُگاں پرانی کاؤڑ دا نشان ہے- اوہنوں آپنا آپ بچاون دا کوئی دھیان نہیں - لہور دربار نوں ہر دم دُلّے دا دھڑکا ہے- دربار والیاں لئی دُلّے دے جیون دی ہر گھڑی اِک نواں جوکھوں جگاوندی ہے- دُلّے دا لڑن ڈھنگ نویکلا ہے- اوہ ہُنے ہے تے ہُنے نہیں - اوہ ہر تھاں ہوندا ہے پر لبھدا کِدھرے نہیں -

کدیں پہاڑ دے پِچھے کدے جھلاں وِچ کدیں کُھلی سڑک اُتے، سبھنیں تھائیں اوہدا لشکار تے گھمکار ہے- اوہ شاہی قلعے دے اندر وی آوڑدا ہے تے دینہہ دیہویں آپنی کار کر کے چھائیں مائیں ہو ویندا ہے- بھاریاں ہتھیاراں والا لوہے پوش بادشاہی کٹک دُلّے پچھے بھونچلیا وتدا ہے- شاہی قلعے وِچ راتیں کوئی سُکھ نِیندر نہیں سوں سکدا-

اوڑک پِنڈ وسوں دِیاں آندراں وِچ دھسی ہوئی سرکاری نوکر چاری کِسے پھند نال دُلّے نوں پھدا دیندی ہے- دُلّے نوں سنگل گھت کے لہور لیاوندے ہن- وت لہور دی ولگن ہیٹھ اوہنوں سُولی چاڑھ دیندے ہن- موت دُلّے نوں نہ گھبراوندی ہے نہ تھڑیندی ہے- اوہدے بھانے سُولی کوئی تقدیر دا دھرو نہیں - آپنی لڑائی دا اِک مورچہ ہے- آپنی سیاست دا اِک پَینترا ہے- دُلّے نوں مارن والیاں دا منصوبہ ایہہ آہا جو اوہنوں سُولی چاڑھ کے نابری دی اوس پرانی کہانی اُتے مٹی گھتیئے جیہنوں دُلّے آپنے جیون وِچ مُڑ کھیڈ وکھایا- پر دُلّے آپنی جان جلاداں دے ہتھوں کھس لیتی- اوہنے سُولی چڑھدیاں وی دھون نہ لِفائی- اوہنے سُولی چڑھ کے وی اکبر نوں للکریا تے شاہی مان بھنڈیا- سگوں مر کے اوہنے نابری والی کہانی دا رنگ گھنا اُگھاڑیا- مر کے اوہنے آپنی سونہہ نوں ودھیرے پکیرا کیتا-

شہر داراں دی اِک چوکھی بِھیڑ دُلّے نوں سُولی چڑھدیاں ویکھن ڈُھکی- ویہل دے اکائے لوکی تے اوہ لوکی جیہڑے اوہدے جیوندے دے ناں توں کنبدے سن- نِکیاں تے موٹیاں وپاراں والے نِیویاں اُچیاں نوکریاں والے، تے اوہ جیہناں دے کول ککھ نہ آہا پر ڈردے سن متاں دُلّا اساں گولیاں کولوں گل دے پٹکے تے لک دِیاں پیٹیاں کھس کھڑے- مالکاں دی مرضی ایہہ آہی جو گولیاں نوں آپنے بلکار دا نظارہ دسیجے- پر گولیاں نوں ایس نظارے دی لوڑ ای نہیں - اوہناں چروکنا خوف نوں مُرشد من لیتا ہویا ہے- خوف نوں اوہ بلا ٹال ٹونا سمجھ کے سینیاں اندر مڑھائی بیٹھے ہن- اوہناں مالکاں دی رہتل نوں اوہناں دے ورتارے نوں اُچا سچا من گِھدا ہے- اوہ مالک دی دولت لے نہیں سکدے پر ایس دولت دے چاکراں سانبھیاں تے راکھیاں وِچ ناواں لوا کے ایہدے نال اِک جُھوٹھا جیہا سانگا تاں جوڑ سکدے ہن- لہور دے ایہہ وسنیک سدا ہُسڑے تے اُداسے رہندے ہن- اوہ جو کُجھ بن گئے ہن اوہ بنن لئی اوہناں نوں آپنے اندر کِسے شے دا سنگھ گُھٹنا پیا- اوہناں نوں ایہہ تے سار نہیں جو اوہ کیہ شے آہی پر اِتنا پتہ نیں جو اندر کوئی مُردہ پیا ترکدا ہے- جدوں دُلّا سُولی چڑھیا تے پل دا پل اوہناں نوں جھولا جیہا پیا جو دُلّے دے مرن دا ساڈے جیون نال کوئی سبندھ ہے- پر ایہہ پل دا جھولا مُک گیا- دُلّا سُولی چڑھ گیا تے لہور دے ایہہ وسنیک کھلوتے تکدے رہے-

لہور دیاں وسنیکاں دی ایس بِھیڑ وِچ پاولی پُتر لال حسین وی ہے- لہور دا جم پل ہوندیاں وی ہوراں کولوں اڈرا ہے- سوچ وی اوہدی ڈراونی ہے پر سرکار اوہنوں ایس کارن پھڑنا چاہوندی ہے جے اوہدی سوچ تے اوہدے جیون وِچ کوئی نکھیڑ نہیں - مَلک علی کوتوال جیہڑا دُلّے دی سُولی دا سربندھ کرن آیا ہے چروکنا لال حسین دی ٹوہ وِچ ہے- بِھیڑ وِچ لال حسین نوں ویکھ کے مَلک علی کوتوال نوں دُلّا بُھل گیا- حکم کیتوس تے پیادیاں لال حسین نوں سنگل چا گھتے- پر سنگل لال حسین دے وجود تے کھلوندے نہیں - کُھل کے پرانہہ جا پیندے ہن- کوتوال چِھتھا پے کے ایس رمز ول گوہ نہیں کریندا- تے لال حسین نوں بڑھکدا ہے جے تینوں تسیہے دے کے مریساں - ایہہ وی ہو سکدا ہے جو مَلک علی نوں سنگلاں والی رمز دی ڈاڈھی سنجان ہووے تے اوس سہی کر لیتا ہووے جے لال حسین اوہدیاں مالکاں دے راج دا اوڈا ای کرڑا ویری ہے جیڈا دُلا- دُلّا شاہی حکم دے گھر نوں باہر واروں دھاوا کر کے ڈھاون چڑھیا ہے- لال حسین اندروں لنبُو لا کے پُھوکن لوڑدا ہے- ایویں نہیں اوہ سُولی ویلے دُلّے دے ساہویں ہویا-

پر مَلک علی کوتوال ایہہ نہ جاتا پئی جد تائیں اساں جیوندے ہاں لال حسین نوں سنگلیں ولیا ای نہیں جا سکدا- ساڈا ایمان ایس گل نوں قبولدا نہیں - ساڈے لئی اوہ رانجھا ہے جیں کھیڑیاں دے شہر لہور وِچ آن اُتارا کیتا ہے- اوہ ساڈے وسیبے دِیاں ناڑاں وِچوں ظاہر پُوجا دے جھپے لاہ کے سُوہی دُھکھدی رت دی چھل اُچھالن آیا ہے-

ساڈے وسیب وِچ سوچ اُتے قاضی مُلاں تے کیدو دا پہرہ ہے- ایتھے جیوندیاں جِیاں دِیاں لوڑاں تھوڑاں نوں کدیں گوہ گوچرا نہیں سمجھیا جاوندا- متاں ویہار دا باہرلا پوچا نہ تِڑکے- ایتھے سچے سانگے نوں تانگھنا نکمی گل سمجھیا جاوندا ہے- ظاہر باہر دے سبندھ ای ڈھیر سمجھے جاوندے ہن- پر بندہ ظاہر باہر دیاں سبندھاں نال نہیں جیوں سکدا- اوہنوں آپنے آپ نال اِک ہو کے جیون لئی تے ہڈاں وِچ جیون سیک مانن لئی سچیاں گُوڑھیاں سانگیاں دی بُھکھ رہندی ہے- اوہنوں آپنے اندروں اُچھلدی جیون لہر نال تے باہر وگدے جیون ویہن نال، آپنے من نال تے دُوجیاں دے من نال گُوڑِھیاں پاون دی تانگھ رہندی ہے- اوہ جیوں تدے سکدا ہے جے ہر دم جیون چک اُتے چڑھیا بن بن پیا اُبھرے تے اُبھر اُبھر پیا بنے عرشاں ول پیا اُچھلے تے دھرت اندر میوندا تے پسردا رہوے- پر کھیڑا شاہی دا ضابطہ قاضی مُلاں تے کیدو دا پرچاریا تے پالیا ضابطہ بندیاں کولوں ضمانتاں منگدا ہے پئی جے رہنا جے تے چھڑے صِفرے بن کے رہو- باہروں بند تے اندروں سکھنے-

پر لال حسین صِفرہ بن کے نہیں رہ سکدا- تے نہ ہوراں نوں صِفرے بن کے رہندیاں ویکھ سکدا ہے- اوہ نرا جالن نہیں جیون چاہوندا ہے ہوون چاہوندا ہے- اوہ بندے دیاں ہڈاں نوں مُڑ جیون دا نِگھ دیون لوڑدا ہے- کھیڑا شاہی اوہنوں ڈکن تے تُلی بیٹھی ہے کیونجے کھیڑا شاہی جیون دے سارے رستے ڈک کے ای آپنی کھوکھلی جال جال سکدی ہے- کھیڑا شاہی ٹُھک تاں ای کھلو سکدے ہن جے اوہناں دے ساہویں ہور کوئی ٹُھک نہ اُٹھے- تے وسیب دی ہونی کرنی دی مہار اوہناں دے ہتھ ای ٹِکی رہوے- کھیڑے اصلی بندے نہیں، جیوندے جاگدے ہوون ہار جی نہیں، پرچھاویں ہن- اوہناں دی نِشا تاہیوں ہے جے سارا جگ پرچھاواں بن ونجے-

لال حسین اُتے کھیڑا شاہی دا منتر نہ پُھریا- اوہ پرچھاواں بنن توں نابر ہو کھلوتا- لال حسین کھیڑیاں دے ضابطے توں مُولوں کنڈ ولا گیا ہے- پرچھاویاں دی دُنیا وِچوں اوہنے آپنا دانہ پانی چا کھڑیا ہے- اوہ ہُن کِسے شے دی مالکی لئی نہیں پیا گُھلدا- سگوں اوہ آپنے سِروں مَل دے بھار لاہی جاوندا ہے- اصلوں آپنا آپ تھیون واسطے اوہنے سارے کپڑے لاہ چھڈے ہن- لال حسین دا ورتارا کھیڑا شاہی دا اصل توڑ ہے- اوہدے ہوون وِچ کھیڑیاں نوں آپنا نہ ہوون، اوہدے واس وِچ آپنا اُجاڑا دِسدا ہے-

لال حسین دے کم وسیب دیاں روگاں دا اُپاء ہن- اوہ اِکو سٹ نال ڈھاوندا تے اُساردا ٹُریا جاوندا ہے- لال حسین دے کم کھیڑیاں دے کوجھ نوں اوہناں دی وانجھ رہتل نوں دُھپ لوا کے ساڑدے ہن اوہدی تھاویں نویں جیون دے بی کیری آوندے ہن- اوہدی شراب دی مستی کھیڑا رہتل دی کھوٹی ساودانی تے ہِینی سُرت سنبھال نوں بھنڈدی ہے- کھیڑا رہتل دی سُرت سنبھال نِرا بھرم ہے- لال حسین دی مستی بھرم گواوندی تے چانن لاوندی ہے- مادھو نال اوہدا عشق ایہہ دسدا ہے پئی کھیڑا شاہی وِچ جنے جنانی دا ساک سچا نہیں ہو سکدا- کھوہ کھس تے مَلو مَلی دے ویہار نے جنانی نوں اُکا بے ہتھل کر چھڈیا ہے- اوہنوں سُوجھ سوچ توں وانجھ کے اوہدی آپ وساہی مُکا دِتی ہے- ہُن اوہدی ڈور اوہناں بے ناں بے شکل پرچھاویاں دے ہتھ ہے جیہناں نوں کھیڑا شاہی دے ٹُھک آکھیا جاندا ہے- جنانی نے آپ وی ایہناں ٹُھکاں دی گولی بنن قبول لِتا- ہُن اوہ ایہناں ٹُھکاں دی پالنہار تے سنبھالنہار ہے- لوکائی دا سِر کھیڑا شاہی اگے نِواون لئی وِچولی ہے- جنے جنانی دا ساک ہُن کھیڑا رہتل نوں چلاون تے ودھاون واسطے سبھ توں وڈا ہتھیار ہے- مادھو کھیڑا شاہی دا داس نہیں بندا- اوہ لال حسین نال نینہہ لاوندا ہے- لال حسین تے مادھو دا نینہہ کھیڑا شاہی دے کوجھ دے پڑدے پاڑدا ہے- آپ ایہہ نینہہ بے پڑد نلج تے انجھک ہے- کھیڑیاں دی ہنیر رہتل وِچ اگ دا اِک ننگا لنبُو ہے- جیہڑا ساڑدا وی ہے تے جِوالدا وی ہے-

اندر مچے بے وساہی دے جھل وِچ کھیڑا رہتل دے جنے جنانیاں اِک دُوجے نال نِرے کاغذی سانگے لاوندے ہن- تریمتاں اکے تاں لچھمیاں ہن جیہڑیاں باہروں دھن رول کے گھریں لیاوندِیاں ہن تے اکے آپ پرایا دھن ہن جیہڑا ماپیاں دے کھاتے وِچوں نکل کے بگانے کھاتے وِچ چڑھ ویندا ہے- تریمتاں تریمتاں نہیں کھاتیاں دے انکڑے ہن- مُڑ جنانیاں بنن اوہناں دے وس نہیں - نہ ای اوہناں نوں ایہہ سدھر ہے- جدوں بندہ رہتل دیاں ٹُھکاں اگے ہار من گِھندا ہے تے اوہدیاں سِکاں سدھراں اوویں تھی ویندیاں ہن جیویں رہتل والیاں نوں بھاوے-

کھیڑیاں دی رہتل وِچ سمجھو بُھکھ بُھکھ نہیں رہی تے کام کام نہیں رہیا- جیویں جیویں کام اُتے سجاوٹاں دے ست رنگے چِلکنے پردے پیندے گئے سجاوٹی رہت وِچ سجاوٹی آرٹ تے سجاوٹی شاعری راہیں کام دا ست رنگیا لاٹو جگدا گیا- تیویں تیویں رس اگے جھپے چڑھدے گئے- اُلیل مُکدی گئی- سُرت سوندی گئی- سبھاء کُھنڈے ہوندے گئے- ہُن سدا ہُسٹرے کھیڑے جنانی نوں ویکھدے ہن تے اوہناں نوں کام سینت مریندا ہے پر کول جاندے ہن تے ایہہ سینت جَھوں جاوندی ہے تے جنانی لبھدی ای نہیں - کام دی سینت ایویں جھولا ہے- جیہڑا اصل وِچ جیون آسرے لبھن دا ترلا ہے- کام دی ایہہ سینت، ایہہ جھولا ایہہ ترلا بندیاں دا آسرا تے نہیں بن سکدا ہاں پرچھاویاں وِچ جان پائی رکھدا ہے- ہوون دی رڑک لُکائی رکھدا ہے تے نہ ہوون دے ویہن وِچ وگائی رکھدا ہے-

جَنے جَنے نہیں تے جنانِیاں جنانِیاں نہیں - اوہ اِکدوجے دے نال رہندے نہیں - آپو آپنا بِلا کرن لئی اِکدوجے نوں ورتدے ہن- اِکدوجے نوں آپو آپنے پرچھاویں دی وساکھی بنیندے ہن- ودھو ودھی مَل مارن دے وپار وِچ اِکدوجے دے شریک وی ہن تے بھائی وال وی- جے تاں وپار لاہے وند ہووے تاں کام دے جھاکے والی کھیڈ وی بنی رہندی ہے- جے وپار وِچ ہار ہوئی تے ایہہ کھیڈ وی ٹھپ گھتی- کھیڑیاں دے ٹُھک قدرت دیاں ٹُھکاں نوں تروڑدے ہن- کھیڑیاں دیاں ٹُھکاں نوں بھنڈ کے لال حسین قدرت دیاں ٹُھکاں دا پالن کریندا ہے- اوہ بندے دِیاں سُکیاں جڑاں وِچ پانی ترونکدا ہے-

وت مادھو دے عشق وِچ دو رمزاں ہوئیاں - اِک تاں ایہہ عشق ہوکا پیا دیندا ہے جے کھیڑا شاہی وِچ کام دے سومے پُور گھتے ہن تے کھیڑا شاہی آپنے اخیر نوں پُجی کھلوتی ہے- دُوجا ایہہ عشق وکھاوندا ہے پئی اصل سانگا کیہ ہوندا ہے تے کیویں مویاں رُوحاں وِچ جِند پاؤندا ہے- کھیڑیاں دے وانجھ نگر وِچ لال حسین سُکے ٹاہن ڈھاون والی لال ہنیری وی ہے تے ساوے پَتر جگاون والی فجر دی واء وی- اوہ نویں جیون دا سدّا ہے- اوہ کھٹے اتے سُوہے لاوندا ہے جیہڑے وسنت تے وساکھ دے رنگ ہن- اوہدے نچن نال اوہدی مستی دے اُبھار نال کھیڑا شاہی دے ضابطے پئے ترُٹدے ہن- کھیڑیاں دی رہتل ڈولن لگ پوندی ہے- بندہ آپنے بھرم گھیرے وِچوں چُھٹدا ہے- آپنی جِند نوں مُڑ گولدا ہے- جیون دِیاں ساراں مُڑ بھالدا تے نینہہ دے رس مُڑ ماندا ہے- آپنیاں ناڑاں وِچ رت دا سیک مُڑ پچھاندا ہے-

لال حسین کون ہے- لال حسین ناں ہے ساڈی رانجھا بن ونجن دی رِیجھ دا- اوہ ناں ہے ساڈی جیون دی تانگھ دا ہوون دی آس دا- اوہ ساڈے وسیب، ساڈے ویہار دیاں کُوڑاں نوں چونک وِچ لیا کے کھولدا ہے- ایہہ کُوڑ ان ڈِٹھے ان پچھانے سانوں جمن لاء دے چمبڑے ہن- وت رہندی عمر اساں سارے آپنی رت کھوا کے ایہناں نوں پئے پالدے ہاں - لال حسین ایہناں کُوڑاں نوں اُکھاڑ کے وکھاوندا ہے- مُڑ آپنے اُدم تے جیرے نال ایہناں نوں میٹن دا وسیلہ وی بندا ہے- روز چڑھدے سورج اوہ گاوندا بیڑی چڑھدا ہے تے گاوندا راوی پار کر کے مادھو نوں مِلن جاوندا ہے- اوہدا گاون اوہدا راویوں پار مادھو نال میل کھیڑا شاہی نال اوہدے آڈھے دِیاں منزلاں ہن- ایہہ آڈھا اوہدا نینہہ ہے- ہر نواں دینہہ اوہدے نینہہ دی گواہی بھریندا ہے- کھیڑا رہتل دے لا کڑی قاضی مُلاں تے کیدو اوہنوں ڈکن لئی ٹِل لاوندے ہن- اوہناں نوں سمجھ نہیں آوندی جو اوہنوں کِتھے ڈکن- اوہ تھائیں کُتھائیں پیا دِسدا ہے- پتناں اُتے سڑکاں اُتے پیلیاں ویڑھیاں مدرسیاں تے داریاں وِچ کھیڑیاں دے پسار ٹھپدا لبھدا ہے- اوہناں نوں اوہ خواباں وِچ وی آوندا ہے- اوہناں دِیاں جنانِیاں دے نال موجاں ماندا تے اوہناں دے گھر اُجاڑدا- اوہ ہر دم اوہناں دے سِر دا سُول بنیا رہندا ہے- اوہ ودھیرے ترلا مریندے ہن جے اوہنوں ولا تلا کے آپنی رہتل وِچ رلا لئیے تے دربار دا وظیفے خور سُوجھوان بنا لئیے- پر لال حسین نوں کون ولاوے-

لال حسین دی جیونی اساں آپنے چیتے وِچ سانبھی رکھی- انگریزاں دے پنجابے آون تائیں ایہہ جیونی ساڈے چیتے وِچ پئی وسی- ساڈے من وِچ لال حسین رُت پِھرن دا دھرت دے نویاں ہوون دا بی پُنگرن تے کنکاں نِسرن دا نشان بن گیا-

اِک بے اولاد جنانی لال حسین نوں آکھیا میرے لئی دعا کرو- اوس آکھیا میں راتیں آوساں توں شراب تے کواب تیار رکھیں - جنانی لال حسین دی خاطر جوگا سارا سربندھ کیتا- اوہ آیا تے کھان پین کر کے دوویں سوں گئے- گولی باہر پہرے تے آہی- اوہدے من آئی ویکھاں ایہہ فقیر میری بی بی نال کیہ پیا کریندا ہے- اوہنے جِھیت وِچوں تکیا تے لال حسین سج جمیا بالڑا بنیا بی بی دے تھنیں لگا پیا آہا- اوہدا دعا کرن دا ایہو ای ڈھنگ آہا- کُجھ دینہہ پا کے اوس جنانی نوں آس لگ پئی- اوہدا جنا گھر پرتیا تے شک پیوس جے فقیر مینڈی جنانی نال بھوگ کر گیا ہے- لال حسین نوں پرکھن واسطے اوہنے سدّا دِتا پئی اج شامیں میرے گھر ان پانی کرو- شراب دی تھاں بوتل وِچ زہر بھریوس- لال حسین آیا تے بوتل ڈِیک گیا- وت آکھن لگا- میاں ایہہ تے پانی ہے اساں تے شراب دا سُن کے آئے ہاں -

ایہہ گل ڈاڈھی رمز بھری ہے- نویں جُونے جمن دی رمز- کھار تے سانبھ سہیڑ اُتے اُسری رہتل ہُن مُولوں وانجھ تھی گئی ہے- اِک اُڈیک والا چنگیاڑا ایہدے وِچ اجے ہے- خبرے کوئی آوے- کون ہے جیہڑا ایس وانجھ دی کُکھ پُنگارے- اِک لال حسین فقیر ای ہے ہور بس- لال حسین فقیر جیہڑا رہتل دے اندر ہوندیاں وی رہتل توں باہر ہے- جیہڑا کھار تے سانبھ سہیڑ دے ویہار دا ہتھیار وی نہیں تے ایس ویہار دا کُٹھا وی نہیں - بس اوہدے اندر اِک نویکلے نِت اُچھلدے ست دا سومہ ہے- اوہو ای ہے جیہڑا آپنی سُوجھ راہیں آپنے سِرڑ راہیں آپنے نِت کِھڑے پیار دی واشنا راہیں جگ نوں مُڑ جوال سکدا ہے- اوہو ای پرانی رہتل دے ملبے وِچوں اِک نویں رہتل اُسار سکدا ہے- اوہ نویں جُگ دا بال ہے نواں ماہنُو-

پرانی رہتل دیاں مالکاں نوں کُرسی دِیاں کھسی جوکاں نوں فقر دی پیچویں گلوکڑی وِچ آپنی موت دِسدی ہے- پر فقر نوں اوہناں دی وِس وی نہیں پوہندی- اوہدے سگویں تے سچے وجود نوں لگدیاں سار ای وِس پانی بن ویندی ہے- اوہ شراب منگدا ہے پر ایہناں کول شراب کِتھے ایہہ اوہنوں زہر دیندے ہن- اوہ شراب منگی آوندا ہے ایہہ زہر پوائی آوندے ہن اوڑک فقیر ایہناں جوکاں دا سارا زہر پانی جیہڑا رت دی تھاں ایہناں دِیاں ناڑاں وِچ پِھردا ہے، چِھک کھڑیا تے ایہہ ڈِگ کے ڈھیری ہو گئے- فقیر نے اِکو عشق کلاوے وِچ اِک نواں جُگ جایا تے پرانا ٹھپیا ہے-

لمی اَوڑ لگی- لہور دے نیڑے اِک پِنڈ دیاں چودھریاں لال حسین دیاں کُجھ سنگیاں نوں پھدیونیں تے آکھیونیں دُعا منگ کے مِینہہ ورھاؤ- آپنے ولوں چودھرِیاں بکھیڑ کیتی- متا ایہہ پکایو نیں جو لال حسین دیاں سنگیاں نوں بھنڈیئے- جے فقیر دعا منگن توں نہ کر گئے تے اُنج پھکڑی لگ جاسی تے جے دعا منگن تے راضی ہو گئے تاں مِینہہ تے ورھنا کوئی نہیں ایہناں دے مونہہ کالے کر کے شہر وِچ بھوایئے- لال حسین نوں خبر لگی تاں اوس پِنڈ اپڑیا تے آکھن لگا تسیں شراب تے ٹکر انواؤ اساں دعا کریندے ہاں -

لال حسین سنگیاں نال رل کے پِنڈ وِچ دھمال پائی- دھمال مچی امبراں وِچ گھٹ چڑھی تے واچھڑ لہہ پئی- دھمال مچدی رہی پرنالے سرلاٹدے رہے تے پیہے پیلیاں اِک تھی گئے- چودھریاں دے کوٹھے کندھاں کُھرن لگ پئے- پِنڈ رُڑھن لگا تے چودھریاں لال حسین دے پیر پھڑ لِتے پئی سانوں بخش دے- لال حسین نے پیر تے ڈک لِتے پر چودھریاں دے دِلاں وِچ دھمال مچ گئی آہی اوہناں سر مُنا لِتے- گلمے پاڑ لِتے- بھوئیں بھانڈا چھڈ کے لال حسین دے نال ای ٹُر پئے-

لال حسین دی جیونی وِچ سانوں ایہو نقشہ مُڑ مُڑ دِسدا ہے- پہلاں اَوڑ سوکے تے اٹھراء دی رُت ہوندی ہے- لوک ایس رُت توں خلاص ہوون لوچدے ہن پر روح بے وساہیا آکھدا ہے جے خلاصی ہونی نہیں - ایہہ رُت قدیمی ہے ایہدا انت نہیں - جدوں ات سوڑے پوندے ہن تاں لال حسین نوں ونگاردے ہن- پر دِلاں وِچوں شک کھوٹ بے وساہی دے چور نہیں نِکلدے- لال حسین نوں ویڑھے واڑدے تے ہن پر ادھ یقینے جیہے ہو کے اوہنوں کِھلدے تے ٹِچکردے ہن-

پر لال حسین اِک واری ویڑھے وڑیا نہیں نکلدا بھاویں اوہنوں ہاسے بھانے ای واڑو- اوہدے سِرڑ تے لگن دے چھٹے ایڈے بھرویں ہوندے ہن جے توڑے تسیں جُھوٹھے دِلوں ای اوہدے ساہویں ہو ونجو بِھجنوں نہیں رہ سکدے- تے جیہڑا اِک واری بِھجیا اوہدا من موجدا ہے اوہدے آپنے اندروں لگن تے دِڑتا دا ہڑھ اُبھر پوندا ہے تے اوہ آپنے پرانے آپے وِچ نہیں میوں سکدا- اوہدے وجود نوں نویں جاگ لگ ویندی ہے-

کھیڑیاں دے کوٹ تخت لہور نوں دو پاسی گھیرا ہے- باہروں دُلّا فقر نمانیاں تے ہِینیاں دِیاں فوجاں بنھ کے ایہدے کِنگرے ڈھاون چڑھ پیا ہے تے اندروں لال حسین فقر دے بول تے دھمالاں ایہدیاں کندھاں نوں سنّھ پئے لاوندے ہن-