فرید بھنڈار

تیجا انگ

تھاں  - جنگل وِچ اِک ٹِبّہ

ویلا - شام

بوڑھ سِرکڈھی کھلوتا اے- گِدڑ آ کے چارے پاسے جھات ماردا اے- پھیر رُکھ ول ہوندا اے- ادب نال……

گِدڑ:  (رُکھ نال)……میں نِکیاں ہوندیاں توں تینوں پیا ویکھناں - تینوں ایتھے ای کھلوتیاں مُدتاں ہو گئیاں نیں - تیری چھاویں کئیں اوکھیاں گُنجھلاں نِجٹھیاں گئیاں - خبرے تُوں حشر تائیں اِنجے ای گواہ بن کے کھلوتیاں رہنا اے- میریاں وڈیاں اُتے جدوں اوکھیاں بنیاں تے اوہ تیری چھاں ہیٹھ سوالی بن کے اکٹھے ہوئے، توں اوہناں نوں عقل دِیاں دولتاں ونڈِیاں - اج مینوں وی چانن لا- مینوں دس- مینوں دس مینوں ایڈی بُھکھ کیوں لگدی اے- میں حِرص توں مُونہہ کیوں نہیں موڑ سکدا- مینوں گھڑیالاں دے بال ایڈے سوادلے کیوں لگدے نیں - مینوں چندرا شوہدا جو جی آوے سمجھ لے پر میں دس کیہ کراں - میں قدرت نال تے نہیں لڑ سکدا نا- قدرت نے مینوں سوہنا دماغ دِتا اے- مزے پچھان زبان دِتی اے پر نال ڈِھڈ اجیہا لایا اے جیہڑا سمجھایاں نہیں سمجھدا- قدرت دے ایس منصوبے دا تیرے کول توڑ ہے کوئی- دس مینوں - جدوں میں گھڑیال دیاں بالاں نوں ویکھناں تے میریاں اکھیاں گِلیاں ہو جاندیاں نیں - میرے لُوں لُوں وِچ ٹھنڈ جیہی لگن لگ پیندی اے- میں اوہناں نوں اوہلے کر چھڈناں - میریاں بچیاں ونگر نیں اوہ- پر پھیر اکدم اندروں کوئی جِن جیہا غلبہ کردا اے- میرے دند چُھریاں ہار ترکھے ہو جاندے نیں - میریاں آندراں بُھکھ نال کڑکن لگ پیندیاں نیں تے کچا گوشت لوچدیاں نیں -

(جاکُو آوندا اے)

اوہناں دی حیاتی بے مطلب اے- جنگل وِچ اسیں مُورکھاں دے اِجڑ نہیں پالنے- ایہہ میرے پلے جھلیاں دا ا جِڑ کیوں پے گیا اے-

جاکُو:  میں تے چُپ ای بہتر سمجھناں - پِیر استاد دا حکم ہووے تاں ای بولساں - پر اینا میں دس دیاں آپ ہوراں نوں ایس گُنگے بولے رُکھ کولوں کِسے گل دا جواب نہیں لبھنا-

گِدڑ:  توں لُک کے سُندا رہیا ایں میریاں گلاں -

جاکُو:  توبہ جی- ایہہ تے جنوراں والی گل اے- کشف، کشف وی تے کوئی چیز ہوندی اے نا- آپ دی صحبت وِچ رہ کے سانوں اینا تے فیض مِلیا اے نا بئی ہُن آپ دے طور پچھان جاوی دے نیں - آپ دے سوچن توں پہلاں ای آپ دے ارادے بُجھ لئی دے نیں - آپ دی نیت پچھان لئی دی اے-

گِدڑ:  چنگا دس کھاں ایس ویلے کیہ حال اے میرا؟

جاکُو:  اصلوں مندا حال اے تہاڈا-

گِدڑ:  پُتر میرے نال اِنج کھوہرا نہ بول- میں بڑی اوکھت وِچ آں - میں ایہہ اوکھت نجِٹھ نہیں سکدا- میں سچ دی ڈُھونڈ پیا کرناں - زہر ورگے کَوڑے سچ دی-

جاکُو:  آپنیاں مشکلاں توں آپے ای حل کر سکنا ایں - کِسے ہور نے ہتھ نہیں وٹاؤنا تیرے نال- تینوں آپے جواب گھڑنا پینا اے- جو کُجھ توں کر بیٹھا ایں اوہ بدلیا نہیں جا سکدا- جو کُجھ تُوں کرنا اے اوہدی تھاویں ہور کُجھ نہیں کیتا جا سکدا-

گِدڑ:  تینوں خبر اے میں کیہ کیتا اے؟

جاکُو:  آہو-

گِدڑ:  اوئے کیہ کیتا اے میں؟ کیہ کیتا اے؟؟

جاکُو:  کوئی پہاڑ نہیں ڈھایا توں - بس توں جنگل چوں ککھ کنڈا مار چھڈیا اے- نکمیاں جاناں سن اوہ-

گِدڑ:  آہو- میرا دل کاہلا پَین لگ پیا ہئی اوہناں مُورکھاں کولوں - نہ اوہ فلسفے دے مسئلیاں بارے گل کر سکدے سن- نہ کائنات دے بھیت سمجھن دی خواہش ہئی اوہناں نوں - نہ موت حیاتی دِیاں رمزاں سمجھن دا شوق-

جاکُو:  اوہناں نوں بدلاں دی ٹور وِچ کوئی جلوہ نہیں سی دِسدا- امبراں وِچ سرکن والے سینکڑے جہان اوہناں نوں نظر نہیں سن آوندے- جھالاں دے گڑگج وِچ ڈِگدے پتر دا ہواؤں ہولا ہوکا اوہ سُن نہیں سن سکدے اوہ قدرت دے نظام دِیاں باریکیاں کیہ پچھاندے- اوہناں نوں کیہ خبر سی قدرت کیویں جنگل وِچ جنوراں مکوڑیاں تے کِرلیاں دا حساب ساواں رکھدی اے……(رُک کے)…… مینوں اوہ اُکا نہیں سن چنگے لگدے اوہ کُوڑا سن ایس جہان دا-

گِدڑ:  کیہ خیال اے پھیر میں ٹھیک ورتیا اے اوہناں نال؟

جاکُو:  آہو- توں اِک اِک کر کے اوہناں نوں کھا چھڈیا- دریا دے کنڈھے تے- اوہناں دیاں ہڈیاں ہورناں گھٹ عقل والیاں جنوراں لئی چھڈ آیا ایں - میں ہر واری تینوں ویہندا رہیاں - ہر واری تیرے مونہہ اُتے تسلی دا نُور ہوندا سی- تیرے ساہ وِچوں رج دا سیک آوندا سی- پہلوں پُوچھل پھیر جسم تے اخیر تے سِر- بڑا قدرتی فعل لگدا سی مینوں تے- توں پُوری ایمانداری نال کردا سیں ناں؟

گِدڑ:  آہو میں اِک اِک بُرکی دا سواد لیا اے- نروئی رت دے اِک اِک چوئے دا سواد لیا اے- میں رب دا بڑا شُکرانہ کردا رہیاں - اوہنے جُنڈ دا جُنڈ ای میرے لئی گھل دِتا آپنی جناب وِچوں - تُوں یقین کریں جے اوہناں وِچ عقل وی رتی ہوندی تے میں اوہناں نوں سینے نال لا کے رکھدا- توں آپنے ول ای ویکھ لے کھاں -

جاکُو:  میں وی تیرے کم آوساں - پر آپنی عقل راہیں -

گِدڑ:  تینوں نفرت تے نہیں میرے نال-

جاکُو:  نہ-

گِدڑ:  کیوں؟

جاکُو:  میرا دل دانشوراں کول ای بیٹھیاں ہلدا بولدا اے-

گِدڑ:  تے تیرا کیہ خیال اے میں کیہ آں؟

جاکُو:  تینوں اجے وقت لگے گا سوچ دے اوس رُتبے نوں پُجدیاں جِتھے کم کیتیاں سار ای آپنی موتے مر جاندا اے- کم کرن مگروں کوئی پچھوتاوے کوئی سواہ پھرول، کوئی دُکھ دے تاء کوئی شے نہیں ہونی چاہیدی- جے تسیں کم کر کے مگروں جاچن پرکھن بہہ گئے تے سمجھو تسیں عاماں لوکاں ہار ہو گئے-

گِدڑ:  مطلب ایہہ ہویا بئی بیتیاں یاد نہیں رکھنیاں چاہیدیاں -

جاکُو:  بیتیاں ڈرپوکاں دا مال ہوندیاں نیں -

گِدڑ:  تے پھیر ساڈے پلے کیہ اے؟

جاکُو:  اج دا دِن- اج دا ویلا- باقی سبھ کُوڑ، بہانے، سفنے تے سراب-

گِدڑ:  مینوں تیرے تے مان اے جاکُو- توہیوں میرا اصل شاگرد ایں - اج میرے بی دا بوٹا پُنگر پیا اے-

جاکُو:  بڑی مہربانی- پر تُوں آپنے آپ نوں ذرا کَس کے رکھ- رب کولوں حوصلہ منگ- آپ پڑچول دے کُھوہ وِچوں باہر آ- ایسے کر کے رُکھ تیری گل دا جواب نہیں نا دیندا-

(جاکُو رُکھ دے اوہلے ہو جاندا اے)

گِدڑ:  ڈاہڈی مشکل بن گئی اے- کیہڑا جادو ہووے جیہدے نال میں آپنے جسم نوں مار مُکاواں - جیوندا رہواں پر دِل دی دھڑکن بند کر لواں - ہنیرا ای ہنیرا ہوندا جاندا اے- جاکُو پُتر اجے ہُنے تے شام پئی اے نا- اج ایسے ویلے کیوں جنگل اُتے کالا اُچھاڑ پائی جاندے نیں - میرا پاپ لُکاؤندے نیں پئے- ہُن انصاف دی کچہری لگن لگی اے؟…… (ڈھول دا نِما واج)……جاکُو! میرے کول آ جا- توں مینوں دِسدا کیوں نہیں؟

جاکُو:  (نس کے)…… پھیر اوہو جھلیاں والیاں گلاں کرن لگ پئے او استاد جی- جیہڑے نہیں آئے اوہناں آونا وی نہیں - ہرکھ کِس گل دا؟

گِدڑ:  اوئے میں بیمار تے نہیں؟ ویکھیں مینوں تاپ تے نہیں کیدھرے؟ میں جا کے ارام نہ کراں -

(ڈھول دا نِما واج)

جاکُو:  کوئی آوندا اے پیا- رُکھ دے اوہلے ہو جا- میں آپے نِبڑ لیساں -

گِدڑ:  ویکھ تے سہی نس کے کون اے- مینوں جھٹ پٹ دس آن کے-

(جاکُو نس جاندا اے- پھیر جھبدے پرت آؤندا اے)

جاکُو:  ماں پئی آؤندی اے- کاہلی کاہلی ٹُری آؤندی اے- میرا خیال اے تہاڈے نال گل کرن آئی اے-

گِدڑ:  ہُن کیہ کراں؟ اوہنے مینوں نہیں چھڈنا- میریاں ہڈیاں پھیہہ چھڈنیاں نیں اوہنے-

جاکُو:  گھابر نہ استاد- کوئی نہ کوئی سوب بچاء دا بن ای جاندا ہوندا اے- توں میرے تے چھڈ دے - ویکھ میں کیویں نبیڑناں سارا معاملہ- میں تیری شاگردی کیتی اے- میری عقل ڈاہڈی تیز ہو گئی اے- خبرے امید نالوں ودھ ای تیز ہو گئی اے- میں اوہ جاکُو نہیں ہُن رہیا- جا لُک جا توں -

 (گِدڑ رُکھ اوہلے لُک جاندا اے- وکھیوں اِکدم کھوتا اندر آ جاندا اے)

کھوتا:  کیہ حال اے جاکُو تیرا- کیہ گل اے- کوئی چِنتا لگی جاپدی اے تینوں - گِدڑ شاہ ہوریں کیدھر نیں - میں سویر دا اوہناں نوں پیا ڈھونڈناں –

جاکُو:  (اوکھا جیہا ہو کے)…… توں مینوں دس کیہ کم اے- میں استاد ہوراں نوں دس چھڈساں - اوہناں دی طبیعت ٹھیک نہیں اج-

کھوتا:  (ارام نال)…… کیہ سوَب؟ سنگھ دی تکلیف نیں کہ ڈِھڈ وِچ گڑبڑ اے کوئی- میں اوہناں نوں آکھیا سی شاہ جی! اینا نہ کھایا کرو- نقصان ہووے گا جے- نالے ساڈے اگے ای خوراک دی کمی اے- گھیرا پیا ہویا اے نا سانوں، تینوں پتہ اے- انسان جنگل وِچ آن وڑے ہوئے نیں تے دِن رات وڈھ ٹُک پئے کردے نیں ساڈیاں زمیناں اُتے- پر تُوں دس تے سہی کیہ تکلیف اے استاد نوں میں دوا ای دیاں کوئی اوہنوں -

جاکُو:  کھوتے جی! تسیں کم دسو- تہاڈی بڑی مہربانی- سانوں تہاڈے نسخے نہیں چاہیدے-

کھوتا:  اگلے دیہاڑے اِک مکڑی نے کِیڑی کھا لئی سی- مکڑی نوں بِلی کھا گئی- بِلی نوں کُتا تے کُتے نوں بگھیاڑ- بگھیاڑ نوں جنگل دے بادشاہ کھا لیا- کھا تے لیا پر شیر بادشاہ دا حال بھیڑا ہویا- کجھ نہ پُچھ- اخیر مینوں آکھیوس بئی نسخہ دے کوئی رب دے واسطے دا- میں اوہنوں بوڑھ دا پَتر کھوایا تے کم سَر گیا- آہو سچ بئی تیری بے بے اج بڑی خوش پئی پِھردی اے-

جاکُو:  خوش سی- تُوں پُچھیا نہیں کیہ گل سی-

کھوتا:  آہو- آہندی سی- ساری برادری دریا تے ڈُھکن لگی اے- ٹبر ودھان دے میلے لئی- تہاڈیاں ساریاں تے بڑا مان اے اوہنوں - تہانوں ساریاں نوں برادری نوں دکھاؤن کھڑنا اے اوہنے- استاد ہوراں نوں وی سدنا سو-

جاکُو:  ٹھیک اے- خوش رہن برادری والے- میلے دِیاں موجاں لُٹن……

(اوکھا ہو کے)…… اچھا کم کیہ سی تینوں؟

کھوتا:  میری صلاح اے اج ٹُکر تہاڈے نال بھورئیے-

جاکُو:  اسیں اج روزہ رکھیا ہویا اے ساریاں - جنگل دیاں ہزاراں وسنیکاں وی بُھکھ دا کر کے- توں سنیہا دے جیہڑا دینا ای تے پُھٹ ایتھوں -

کھوتا:  ہلا بئی- سُن پھیر- گل اینی اے بئی اسیں اُجڑ گئے آں - انساناں پورے زور نال جنگل اُتے دھاوا بول دِتا اے- سبھ جنگل چھڈ کے نسن دی پئے کردے نیں - بس ایہہ ٹِلّہ ای سلامت اے- بچاء دا کوئی رستہ نہیں - میں پُچھن آیا ساں شاہ ہوراں نوں بئی جے حُکم ہووے تے سارے جَنے دریا وِچ ڈُب جانے آں -

جاکُو:  تُوں آفت ای لے کے آوِیں کوئی نہ کوئی- چنگا میں پُچھ چھڈساں - تینوں اج راتیں جواب اپڑ جاسی تیری کھوہ وِچ- ہُن نس جا- میں کُجھ گھر دِیاں گلاں کرنیاں نیں ماں آپنی نال-

کھوتا:  میں ویکھیائے اوہنوں راہ وِچ- نسی آؤندی اے ایدھر نوں - راہ وِچ ہاری ساری نوں سدّے دیندی آوندی اے اکھے آؤ میں آپنے لال وکھاواں تہانوں -

جاکُو:  چنگا توں ہُن لہو نا مگروں - اوہ آؤندی ہونی اے-

کھوتا:  میرا دِل سی میں تہاڈی گل بات وِچ بہندا ماں پُتراں دی- پر تینوں چنگا نہیں لگدا تے میں ٹُر جاناں مینوں کیہ لوڑ اے ایویں خواہ مخواہ- تُوں گِدڑ شاہ نوں آکھ چھڈیں میری صلاح من لوے- ہُن ہور کوئی چارہ نہیں - کھیڈ مُک گئی ہوئی اے ساڈے والی……(جاندا اے)

 (گِدڑ اچھل کے آؤندا اے تے جاکُو نوں پھڑ لیندا اے)

گِدڑ:  میں سُن لیا اے سبھ کُجھ- تُوں نہ دس مینوں - اسیں انساناں والی آفت نال پھیر نِبڑ لیسائیں - پہلوں دس میرا کیہ بنسی- ماں تیری بھجی آؤندی اے ایتھے-

جاکُو:  سبھ میرے تے چھڈ دے بس-

گِدڑ:  کاکا ویکھیں دھیان نال تسلی نال کریں جو کجھ کرنا اے- ہر آفت دا سوچ سمجھ کے حوصلے نال مقابلہ کرنا پیندا اے-

جاکُو:  استاد گِدڑ سرنہ کھا میرا تے چُپ کر کے لانبھے ہو جا-

 (گِدڑ رُکھ دے اوہلے ٹُر جاندا اے- ڈھول دا نِما واج آؤندا اے)

ہُن آؤندی اے پئی- آپنی کیتی اگے آئیوس- شاہ جی! دعا کریں میرے لئی- میں جو کجھ ہاں توہیوں ای بنایا اے میں تیرا دین دار آں -

(ماں آؤندی اے)

مائی:  ماں واری- صدقے ساری- کلیجے ٹھنڈ پے گئی اے پُتر نوں ویکھ کے- میں لین آئی آں تہانوں ساریاں نوں - اوتھے رنگ لاسن میرے پُتر کہ- اینا علم پڑھ کے میل ملاپ دی سیانپ تے آ ای گئی ہونی اے تہانوں ہُن……!

جاکُو:  ماں توں استاد نال کوئی گل نہیں کرنی-

مائی:  کیوں اج غصے اے کِسے گلے؟

جاکُو:  نہیں - غصے ہے تے نہیں پر تیریاں جھل وللیاں سُن کے ہو جاسی-

مائی:  ہَو وے پُتر جھل وللیاں کہیاں میں تے ایہو آہنی آں بئی تسیں آؤ سارے جَنے آپنیاں چاچیاں پُھپھیاں تے مامیاں ماسِیاں نوں مِلو…… ایہدے وِچ کیہ بھیڑ اے؟

جاکُو:  آہو- کوئی بَھیڑ نہیں - ماں تیریاں گلاں توں ظاہر ہوندا اے بئی تینوں اُکا ای خبر نہیں -

مائی:  اوہ کاہدی؟

جاکُو:  تینوں ککھ خبر نہیں بئی اعلیٰ تعلیم دا بندے اُتے کیہ اثر ہوندا اے- تیرا کیہ خیال اے اسیں اُنج دے اُنج ای آں جیویں توں چھڈ کے گئی سیں - تینوں نہیں پتہ اسیں اصلوں بدل گئے آں - ہُن ساڈی سوچ ہور ساڈا سبھا ہور-

مائی:  ہُن بُھکھ لگے تے تہاڈا جی نہیں کردا مچھی نوں یاں جنور نوں یاں بندے نوں؟

جاکُو:  نہیں - میرے کول کھان پین لئی کوئی ویہل نہیں ہُن- میں آپنا وقت تاریاں دی تے زمین اسمان دی حقیقت کھوجن وِچ لاؤناں -

مائی:  پُتر دِن دا دِن تے کڈھ ای لیندا اے نا بندہ ایہناں گلاں وِچوں ساڈے جیہاں بے علماں کول بہن لئی-

جاکُو:  کیہ کرنا اے ہُن بہہ کے- تہاڈے ساڈے وِچکار جیہڑی وِتھ پے گئی اے اوہ میلی نہیں جا سکدی- ساڈے دماغ ہُن امبراں وِچ پِھردے نیں تے امبراں توں چِھڑدیاں سُراں الاپدے نیں - اسیں دریا دِیاں لہراں نوں تکیے تے سانوں مچھی نہیں دِسدی- سانوں رُتاں دی ادلابدلی دے نشان دِسدے نیں -

مائی:  وے رہن دے وے- میرے نال چلاکیاں نہ لا- رُتاں جم جم بدلن تارے کھہن ٹُٹن، طوفان جُھلن پئے، اسیں اوہناں نوں کیہ آہنے آں - سانوں آپنی جھوک بتھیری اے- ساڈا گوانڈھ اے، برادریاں نیں - سانوں ڈھیر نیں اوہ- 

جاکُو:  اوہ تہاڈی دنیا اے، ساڈی نہیں ساڈا ہُن اوہناں لوکاں وِچ گزارہ نہیں ہو سکدا- کیہ آکھاں گے اوتھے جا کے اسیں ”سلام علیکم، راضی باضی، کد آئے، کِتھے ہوندے او جاناکدوں جے؟“ بس؟ ہے کوئی مطلب ایہناں گلاں دا- میں کلا رہنا پسند کرناں ایہدے کولوں -

مائی:  پُتر توں تے سچی مچی ہور ای ہو گیا ایں - تینوں سچی کوئی تانگھ نہیں آپنیاں وڈیاں نوں، ہانیاں نوں مِلن دی؟

جاکُو:  نہیں - جد سانجھ ای کوئی نہیں رہی تے تانگھ شانگھ سبھ کُوڑ فریب اے- میں ہمدردی کر سکناں اوہناں نال- بُہتا کراں تے ترس کھا سکناں - ہور کجھ نہیں - ماں! ٹُر جا آپنی دنیا وِچ- سانوں ساڈی دنیا وِچ رہن دے ہُن- 

مائی:  ہائے لوہڑا- میرے پُتر میتھوں کُھس گئے تے میں کیہ کرساں - ایہہ کیہڑیاں کیتیاں میرے اگے آئیاں نیں -

جاکُو:  کوئی ہرکھ نہ رکھ دِل وِچ- سگوں خوش ہو- تیرے پُتر جان تے کھیڈ گئے تے مارُو تھلاں دِیاں تتیاں ریتاں پار کر گئے- ہُن اوہناں برف دیاں سمندراں وِچ نہاؤنا اے تے ٹھنڈاں پاؤنیاں نیں - توں اوہناں دا کھیہڑا چھڈ دے-

مائی:  توں آپنی گل کر بیبا! میرے ہور وی پُتر نیں سارے تیرے ورگے تے نہیں نا ہو گئے- میں آپے گل کر لینی آں اوہناں نال-

جاکُو:  ایہہ نہیں ہو سکدا-

مائی:  اوہ کیوں؟

جاکُو:  ماں ایتھے ساڈا دستور اے بئی سارے لوکی گل نہیں کر سکدے- صرف لیڈر گل کر سکدا اے- میں لیڈر آں میں گل کر چُکیاں تیرے نال-

مائی:  میں نہیں جاندی تیرے دستور نوں جُھوٹھیا فریبیا- مینوں گل کرن دے آپنے پُتراں نال-

جاکُو:  ماں جی تہانوں تکلیف ہوسی- اوہناں تہانوں پچھاننا ای نہیں -

مائی:  ایہہ کدیں ہو سکدا اے بھلا- میرے جمے جائے تے مینوں بُھل ای جاون- میں جیویں اوہناں نوں پالیا اے میرا رب جاندا اے- ہُن ایہہ انعام دینا نیں مینوں - میں نہیں من سکدی- علم پڑھن نال کوئی دِلاں دے درد دریغ تے نہیں نا اُڈ جاندے-

جاکُو:  بس پھیر ایتھے تے ہو گیا جے ایہو - گِدڑ شاہ ہوراں ساڈی کائیا بدل چھڈی اے- ایہہ کرامت ای او ماں کرامت- جیہڑا ایس کرامت وِچوں جیوندا لنگھ جاوے اوہ مُڑ کدیں آپنے اصلے وِچ نہیں آ سکدا-

مائی: گِدڑ نال میں آپ گل کر لینی آں - اوس کوجھ کرتُوتے نے میریاں سدھراں سُفنے لُوہ سٹے نیں - میں نہیں اوہنوں چھڈناں -

گِدڑ:  (رُکھوں باہر آوندا اے)…… میں تہاڈی دوہاں دی گل سُن لئی اے- جے میری عقل تے ایمانداری دا ایہو پھل اے تے مائی بے شک میری جان کڈھ لے تے دِل دی اگ بُجھا لے- جاکُو پُتر! تسیں میرا مقبرہ بنا چھڈنا- تسیں وی فرضوں ادا ہو جاسو- میرا خیال اے دوہاں دِھراں دی تسلی ہو جاسی ایہدے نال-

مائی:  معاف کریں بھرا میرے مُونہوں ایویں نِکل گئیاں نیں گلاں - میں کوئی لڑن نہیں آئی- میں تے میلے تے کھڑنا ہئی مُنڈیاں نوں - میری اوہناں نال گل کرا دیو تسیں اِک واری-

گِدڑ:  میرا کیہ جاندا اے- تیرے بچے نیں جو مرضی آ کر پر اِک واری اوہناں تیری گل سُن لئی تے اوہناں دا دِل مڑ اوسے پشواں تے جھلیاں دے میلے وِچ رل مِل جان نوں کرنا اے جِتھوں تُوں اوہناں نوں کڈھ کے آندا سی- اوہناں نوں ہُن مُڑ اوسے دنیا وِچ چا کھڑنا ای جیہنوں اوہ اِک بَھیڑا سُفنا کر کے وِسار بیٹھے ہوئے نیں؟ اوہناں دا ساہ گُھٹیج ویسی اوتھے- توں آپنے دِل دا چا لاہ لویں پر اوہناں دے دِلاں دِیاں لگیاں بُجھ جانیاں نی- اوہناں دا مستقبل نہ برباد کر- ایڈی خود غرض نہ بن-

جاکُو:  خود غرضی- اکو ایہو تے سانجھ اے جنوراں دی- حرص تے بُھکھ نوں کون مُکا سکدا اے-

گِدڑ:  مائی! تیرے پُتر ایہناں چیزاں توں اُتانہہ جا چکے نیں - اوہناں نوں مُڑ نہ خراب کر-

مائی:  مینوں کیہ پتہ سی ایہہ پَھل لگنا اے میرے کیتے دا- میں ہُن کاہنوں اُجاڑاں اوہناں نوں - میں ٹُر جانی آں کلی آپنا صبر لے کے اوسے کرماں ہاری دنیا وِچ جتھوں آئی ساں - تساں جیوندے وسدے رہوو- میریاں تے دعائیں نیں نا پھیر وی- بس اینی عرض اے میری گِدڑ سائیں - اِک واری میرے پُتر میرے ساہمنے کر چھڈ- میں اوہناں نوں اِک واری گل نال لا لواں وت مُڑ ویساں - مینوں جاندی وار دی لوری دے لین دے اوہناں نوں - میرے کلیجے ٹھنڈ پے جاسی-

جاکُو:  آہو- ایہہ ہو سکدا اے- جھٹ کُو ٹھہر کے آ جاویں - اسیں لبھ کے لیاؤنے آں اوہناں نوں - کِتے ہوند دے بھیت پئے سمجھدے ہونے نیں بہہ کے- اچھا اوتھے کھلو توں (سٹیج دی اِک نُکر ول ہتھ کر کے) اسیں اودھر کھلونے آں (دوجی نکر ول ہتھ کرکے) بُہتا نیڑے نہ آویں - متے تیری مامتا دا بنّھ ترٹ جاوے تے تیرے پُتر رُڑھ گھتن- بس اِک واری رج کے ویکھ لویں - دُوروں پیار دے لویں تے چُپ کر کے ٹُر جاویں - اوہناں نوں ویکھیں پر آپنا آپ نہ وکھاویں - ہر کِسے نوں آپنی دنیا چُننی پیندی اے- آپنا پاسا سٹ کے ویکھنا پیندا اے-

مائی:  چنگا میں ہُنے آؤنی آں مُڑ کے تے اوتھے کھلو کے اُڈیکنی آں - میں ایسے خیال نال دِل پرچا لیساں بئی کِسے دِن نوں میریاں پُتراں دی کرنی نال ایس جنگل دے دِن پِھرسن-

(جاندی اے)

گِدڑ:  (جاکُو نوں گِچیوں نپ لیندا اے) ایہہ کیہ کیتا ای اوئے- کھوتے دی گل نہیں سی آ سُنی- سانوں نسن نوں وی تھاں نہیں - مائی نے نہیں چھڈنا سانوں ہُن- توں ایویں کیوں وِچ لت ماری- میں آپے نجِٹھ لینی سی-

جاکُو:  استاد جی میں تے وِچ نہیں سی آؤنا پر مینوں یقین ہو چکیا سی تہاڈے دانے مُک گئے ہوئے نیں - مینوں لبھدا سی پیا تہاڈی عقل دی قلعی لہندی جاندی اے- گھڑیالاں دی قوم نوں میں جانناں - پُج جھلیاں تے اُجڈاں دا ٹبر اے- اصلوں - میری ماں وی اوہو خون اے- میرے وِچ وی اوہو خون سی پر میں اوہ کِھچ کے کڈھ چھڈیا اے سارا- تیریاں محنتاں نال میں ڈھیر سیانا ہو گیاں - خبرے تیرے نالوں وی کُجھ ودھیک ای-

گِدڑ:  چلو کجھ تے عزت ہے میری تیرے دِل وِچ اجے- ہُن دس اگوں کیہ کرنا اے؟

جاکُو:  کرنا کیہ اے- اسیں بیٹھ کے موت حیاتی دے مسئلے وچارنے آں - ماں دی مینوں ہُن کوئی پرواہ نہیں - میرے جیون وِچ اوہدی ہُن کوئی جاء نہیں - میریاں تکلیفاں ہور اوہدیاں ہور- ہُن میں اوہنوں کیہ کرنا اے- میرے گوچرے کروڑاں سوال نیں - مینوں اوہ بتھیرے نیں -

گِدڑ:  مینوں آپنا آپ پھیلدا جاپدا اے- مینوں لگدا اے توں میری عقل دا چانن سارے جہان وِچ کِھنڈاؤنا اے- ہُن مینوں اوہ مار وی سٹے تے کوئی دُکھ نہیں - میں موت تے حیاتی نوں ایڈا کولوں کدیں نہیں سی ڈِٹھا-

جاکُو:  اج سچ نوں پڑدیوں باہر ویکھن دی گھڑی او- اڈول بیٹھا رہویں - اساں آپنے گُھمن گھیر وِچ آپے ای ڈُب جانا اے- سانوں ہتھ پیر مارن دی لوڑ نہیں -

گِدڑ:  آہو جاکُو- اج ساڈی سچ دی کچہری وِچ پیشی اے- ایہہ موقع ہتھوں نہیں چھڈنا بس ایسے وِچ شفاعت ای ساڈی- مینوں اِک گل دا جواب دے-

جاکُو:  بس کوئی سوال نہ کر تے کوئی جواب نہ منگ- جو پیا ہوندا اے اوہو ہس کے قبول-

گِدڑ:  ایہہ تے نہیں نا ہو سکدا- میں آپنی سوچ سمجھ نوں کیدھر سٹ پاواں - توں مینوں دس میرے بارے تیرا کیہ خیال اے-

جاکُو:  توں نیچ ایں -

گِدڑ:  میں تیرے بھرا کھا چھڈے نیں ایس کر کے-

جاکُو:  نہیں ایس کر کے بئی توں سواد لیندا رہیا ایں اِک اِک بُرکی وِچوں - جے توں اوہناں جھلیاں نوں سِدھی طرح مُکا سٹدوں تے میں تینوں پُوجدا- پر تُوں تے پشواں ہار پچاکے ماردا رہیوں، تیرا فعل بے غرض نہیں سی- 

گِدڑ:  توں چنگا بھلا جاننا ایں کوئی فعل بے غرض نہیں ہوندا- بس آپنے پاپ لکاون لئی بے غرضی والا پوچا مارنا پیندا اے سانوں مرن ہاراں نوں - توں ساڈے وِچوں وکھ ہو کے امر ہونا چاہونا ایں -

جاکُو:  نہیں میں امر نہیں ہونا چاہوندا- میں تے سگوں ایہہ چاہوناں بئی کیتیاں دا پرچھاواں وی پِچھے نہ چھڈ کے جاواں جیہدے اُتے لوکیں عدالتاں لا لا کے فیصلے پئے دیون- کوئی میریاں عملاں توں سبق کیوں سِکھے- جیہڑا آوے آپنا راہ آپ کڈھے-

گِدڑ:  تُوں نہیں چاہوندا تیری جہان تے سوبھا ہووے؟

جاکُو:  سوبھا! ساڈیاں گلاں ڈراسن جہان والیاں نوں -

گِدڑ:  دِن مگروں رات کیوں آؤندی اے؟

جاکُو:  خبرے کون کیہدے مگر آوندا اے- مینوں تے اینا پتہ اے، دِن رات دے ایس گھمبیر بے روک تے آپ مہار چکر وِچوں ہزاراں کہانیاں کِردیاں نیں - کُجھ آساں وی، پر اخیر کیہ رہندا اے؟ بُک ریت دا-

گِدڑ:  میرے کیتے دا لیکھے کون کرسی؟

جاکُو:  کوئی نہیں کر سکدا- ساڈے وِچوں کوئی اِک دوجے اُتے عدالت نہیں لا سکدا- اسیں جو کُجھ ہاں اوہ آپ جاننے آں -

گِدڑ:  جے میں ردّیا جاواں تے تینوں خوشی ہوسی-

جاکُو:  میں نہ تینوں ردّناں تے نہ تینوں سلاہوناں - میں تیرے ہون توں اصلوں بے پرواہ رہنا چاہوناں - جد توڑی میں آپنی ہوش وِچ آں میں تیرے ہون بارے نہیں سوچ سکدا-

گِدڑ:  ایہہ تے ظلم اے نا پھیر- ظاہرا جُھوٹھ اے- میں ہاں - اُنجے ای ہاں میں جیویں بدلاں وِچ پینگھ تے امبراں وِچ تارے، جیویں تُوں تے تیری ماں -

جاکُو:  ہُنے آوسی اوہ آپنے اَن ہون پُتراں نوں لین لئی-

گِدڑ:  میں دیساں اوہنوں پُتر اوہدے-

جاکُو:  اوہ کیویں - کیہڑا جادُو چلاسیں - اجے ہے تیرے دماغ وِچ کجھ رہند کُھوند؟

گِدڑ:  آہو جدوں بھگیاڑاں دے اِجڑ گھیرا گھتی آوندے ہون چارے پاسیوں تے کُجھ نہ کُجھ نِکل ای آوندا اے- ایہہ کوئی اج دی گل اے؟ میریاں اوکھتاں تے تدوں دِیاں نیں جدوں میں اجے ماں دی کُکھ اندر ساں - میری کوئی ٹھاہر نہیں - میں آپنی ہوشیاری نال جیوندا رہیاں - آپنے ہتھ دی صفائی تے عقل دے پیچ نال ای بچدا رہیاں -

جاکُو:  ہُن کیہ سوچیا جے خیر نال؟

گِدڑ:  سُن! تیری ماں اوتھے کھلوسی نا- میں درخت دے اوہلے ہو جانا اے- پہلوں میں تینوں ساہمنے کرنا اے- اوتھوں (نُکر ول ہتھ کر کے) ایہہ ہو گیا اِک، پھیر میں رُکھ دے اوہلے جانا اے تے تینوں لیا وکھاونا اے، دو- اِنجے ای چار پنج چھ ست- مینوں ٹھاک دیویں متے میں آپنی رَوں وِچ آن کے قیامت توڑی پُتر ای وکھاندا لگا جاواں دُنیا نوں جِنے کوئی آکھے-

جاکُو:  بَلّے استاد جی- نہیں رِیساں تہاڈیاں - مننے آں جی- شاگرد آں - ماں نوں ایڈی دُوروں صاف تے لبھنا ای نہیں - میں کِھچ کھلار کے آپنے کئیں روپ بنا سکناں - بس تہاڈی عقل، ساڈی صفائی ہتھ دی تے ماں دی کمزوری نظر دی- اجیہی شاندار کھیڈ بنسی نا مزا آ جاسی اِک واری-

گِدڑ:  اِک چوتھی گل دا وی سہارا اے مینوں - تہاڈی قوم وِچ عقل دے گھاٹے دا-

جاکُو:  مینوں پتہ اے- اوہ بُہتیاں بریکیاں نہیں جاندے- پُتلی نچاؤن والے دا ہتھ نہیں اوہ ویکھ سکدے- اصل گل ہوندی ہوئی پڑدے اوہلے تے پڑدے اوہلے ویکھنا اوہناں نوں آؤندا نہیں -

گِدڑ:  تھوڑی جیہی رِہَرسل کر لیے- غلطی اُکا نہیں ہونی چاہیدی- میں پہلے مُنڈے نوں سداں ساریاں توں نِکے نوں - میں تاؤڑی ماراں جس ویلے اوس ویلے سٹارٹ- پھیر پوری ہشیاری نال تے حوصلے نال باقی دا سلسلہ چلاؤنا اے- باقی مُنڈیاں نوں نہیں میں بُلاؤناں - بس آپے آؤندے جان مُنڈے اِک اِک کر کے جیویں کوئی غیب دا ہتھ پیا چکر چلاؤندا اے- تینوں یاد نیں نا بھرا آپنے سارے، ناں اوہناں دے، عمراں تے قد بُت- چنگا آ پھیر لماں ساہ لے کے اِک واری تے سٹارٹ-

(لو نِمی ہو جاندی اے- تاجا سٹیج تے آوندا اے کھلو کے وکھی ول اشارہ کردا اے- چھیویں مُنڈے اگڑ پِچھڑ آ جاندے نیں - جاکُو تے گِدڑ سہم جاندے نیں - چھیوے ہتھ پھڑ کے سپ دی ٹور وکھا کے دُوجے پاسیوں نکل جاندے نیں - دُوروں ڈھول دی نِمی دھمک آوندی رہندی اے- جاکُو تے گِڈر شاہ سپ دی پُوچھ نوں پھڑن پَیندے نیں پر  مُنڈے نِکل جاندے نیں - دونویں آہمو ساہمنے ہو ویندے نیں تے گِدڑ دی چیک نکل جاندی اے)

گِدڑ:  اوئے ویکھیا ای او- کیہ ویکھیا ای اوئے- تیرے بھرا- لاشاں تیریاں بھراواں دِیاں ٹُردیاں پِھردِیاں ہولی ہولی بولدیاں - میں ڈِٹھیاں نیں - میں آپ- اوئے دس مینوں توں کیہ ویکھیا اے؟

جاکُو:  میرا خیال اے ایویں وہم اے- اصل چیز نہیں سی ایہہ- تُوں حوصلہ کر تے مُڈھ توں شروع کر اِک واری پھیر- جیہڑے موئے سو گئے- اوہ جِتھے نیں خوش رہن اوتھے ای-

گِدڑ:  میں تینوں آکھیا سی نا- اوہ ساڈے مگر لگے ہوئے نیں - کر لین کھاں جو کر سکدے نیں - اسیں کیہ کرئیے ہُن دس!

جاکُو:  اسیں کیہ کر سکنے آں - اوہناں سانوں کُجھ کرن جوگا چھڈیا ای نہیں تے-

گِدڑ:  پر اسیں آپنے آپ نال تے کر سکنے آں نا کُجھ-

جاکُو:  آہو- ایہہ گل ہے اے ویکھن والی- اسیں کِسے نوں کُجھ کر وی سکنے آں کہ نہیں -

(مائی آؤندی اے سٹیج دے سِرے تے کھلو رہندی اے- گِدڑ تے جاکُو اوہنوں ویکھ نہیں سکدے)

گِدڑ:  جِناں تے فرشتیاں کولوں نہ امداد منگیئے؟

جاکُو:  پر اوہناں نال گل کیویں ہوسی-

گِدڑ:  اسیں حکم دیواں گے اوہناں نوں -

جاکُو:  اوہناں نوں ساڈی کیہ پرواہ پئی ہوئی اے- اسیں دو نمانے جیہے کِیڑے آں ایس چِریں وِسرے جنگل دے-

گِدڑ:  نہیں او نہیں - ایہہ گل نہ کر میرا دل سَوڑا پَیندا اے- ساڈا خیال کیوں نہیں کِسے نوں - سانوں کوئی آس نہیں؟ کوئی آسرا نہیں کِسے پاسیوں؟

جاکُو:  میں تے ایڈی جلدی دِل نہیں چھڈدا- مینوں لگدا اے کدیں نہ کدیں کوئی نہ کوئی سرپر بوہڑسی- سانوں کوشش نہیں چھڈنی چاہیدی-

گِدڑ:  پھیر اُڈیکاں میں وی؟

جاکُو:  آہو- اُڈیک، دِلوں وجہوں میری ماں نوں اُڈیک، میریاں بھراواں نوں اُڈیک، لکھاں کروڑاں جنوراں نوں دن رات سیال انہال اُڈیکی آ- آپنا ساہ روک کے- روشن تارے ول ویکھ جیہنے زِویں ول مُونہہ کر کے چانن دے ڈَکّے کھول دِتے نیں - بس اوہدِیاں رِشماں وگ تگ جنگل ول آؤندیاں نیں پئیاں - اوہدھروں آن کے ِلشکسن جیہدھر کالیاں بدلاں دا گھمگھیر سنگھنا اے- اکھاں کھول کے اسماناں نوں پھرول کِتے چانن تیریاں اکھاں وِچ ای گواچ نہ جاوے- آ صبر صدق تے عقل نوں نال بٹھا کے اُڈیکیے-

گِدڑ:  ایڈی کرڑی چُپ ہووے جے کوئی فالتو گل سُنی نہ جاوے- سانوں کن اواز ول لائی رکھنے چاہیدے نیں - آس دا لَڑ نہیں چھڈنا چاہیدا-

مائی:  جیہڑے جاگدے او، میرے پُتر دِیاں تے اوہدے استاد دِیاں گلاں ول دھیان کرو- ویکھو اج وگدی واء دے سوہنے رنگ سیان لؤ- کیہڑی کالک اے جیہنے دُھپ نہیں جانا- گِدڑا! میں مَن گئی آں توں چنگا استاد ایں - توں محنت وی لائی اے تے ایمانداری وی ورتی اے- میں تیتھوں آپنے پُتر نہیں منگدی- مینوں پتہ اے اوہ اسماناں تے اُڈاریاں پئے مریندے نیں - اکھاں اَڈ اَڈ کے چڑھدے دریا دی اچھال پئے ویکھدے نیں - میں پچھانہہ چلی آں - توں ویکھدا رہیں - اِک ست کیہ میں سینکڑے ہزاراں پُتر نال لے کے آوساں - اوہ ایس ویلے دُھپاں پئے سیکدے نیں تے سفنیاں نال وِنّھے پئے نیں - میں اوہناں نوں ماواں دیاں کُچھڑاں وِچوں کھوہ کے لیاوساں - میں اوہناں نوں ڈُونگھیاں کھوبیاں وِچوں پچکار کے کڈھساں - میں اوہناں اگے تیرے کرم تے تیرے پیار دِیاں کہانیاں کھولساں - ساری قوم آوسی ہُم ہُما کے، پالاں دِیاں پالاں جیہڑیاں کدیں نہیں مُکن لگیاں، تیرے ساہمنے ہوسن تے اوہناں لئی علم دے خزانے کُھل ویسن- مینوں تیرے تے پُورا بھروسہ اے- میں بڑیاں آساں لے کے چلی آں -

(ہولی ہولی ٹُر جاندی اے- گِدڑ تے جاکُو اوہنوں جاندیاں ویکھدے نیں - لو نِمی ہوندی جاندی اے تے پھیر جھبدے ہنیرا ہو جاندا اے)