فرید بھنڈار

[ دو جنے بروہٹ تے سریور ٹُردے سڑکوں لہہ کے اِک پھاٹک اگے کھلو گئے نیں ]

بروہٹ:لؤ سریور جی

نالے دا پُل لنگھ آئے آں،

ایہہ جے یتیم خانہ

اورفنیج انگریزی وِچ جیہنوں آہندے او،

سریور: کیہڑا جی اے بروہٹ یار کُل سنسار وِچ چالُو ویہارے جیہڑا یتیم نہیں،

ماپے جیہدے پئے ایتھے جیون ہاردے نہیں،

بروہٹ:داخل کیتے گئے نیں وِرلے

اوہ وی ایتھے

جیہناں دھو ویہاری لِبڑ یتیمی لاہی اے تے آپے تھئے نیں اپنے ماپے،

ایہناں وِچوں ای آہا اوہ

شیر سِنگھ ہا ناں جیہدا سرکاری

سار ہئی اوہنوں

شیراں دے دند وی ہوندے نیں تے کراں پیراں وِچ نَونہہ وی

سِراں تے سِنگھ نہیں ہوندے

جیہناں نال مَلّ پہرائی کھلّ

پاڑ کے لاہی جا سکدی اے

سریور: تے ننگ ست نال

نینہل ستیا ویاہی جا سکدی اے

بروہٹ:ناں شیر سِنگھ اپنا وٹایا

تے اُدّم سِنگھ کر گِھدا

سریور: آؤ نا اوہنوں مِلیئے……

[ پھاٹک کُھل گیا اے- ساہمنیوں اِک گبھرو آن دونہاں جنیاں نُوں مِلیا اے ]

گبھرو:جی آئیاں نُوں ہانِیو

آہندے تے مینوں اُدّم سِنگھ ای نیں،

آؤ نا اوس اُدّم نُوں مِلیئے

ناں ایہہ جیہنے دان کیتا

ایس تنی نال تان

مینوں مُڑ جایا

[گبھرو اندر ٹُر گیا اے- یتیم خانے دی اِک دائی رجسٹر پھڑی آئی اے ]

دائی دیالن: مینوں دائی دیالن آہندے نیں - میں تے اِتھاں بالن ہاں - ہاں جی دسو، کوئی یتیم ایتھے داخل کراون آئے او کہ ایتھاؤں اپنا بال کر نال کھڑن لئی

1:اسیں تے آئے آں اُدّم سِنگھ نُوں مِلن

دائی دیالن: بیٹھو- آوندا اے- اوتنے چِر لئی تُسیں داخل او- ویکھو کھیڈ دیالی

[ رجسٹر وِچ کُجھ درج کر دائی اندر ٹُر گئی اے- دوئے گھاہ تے بہہ گئے نیں ]

(ساہویں ہُن سمندر اے-

جہاز اِک وگدا پتن تے آن کھلوتا اے- اِک پتلا جیہا جنا پنجاہاں دی عُمر دا، جہازوں نِکی بیڑی وِچ بہہ کے کنڈے تے لتھا اے- اگوں اوہدی عُمر دا اِک ہور جنا اوہنوں مِلیا اے-)

جنا:مینڈا ناں اے اُدّم سِنگھ-

میں سِنگاپوروں اِتھائیں آیاں پورھیا کر جِیون لئی- تُسیں وی ایسے کارے آئے او- آؤ اپنی جُوڑی دیاں سنگیاں نال مِلوائیے تُہانوں

[ چار جی، ہندو مسلم سِکھ عیسائی، سارے رل مِلے نیں]

بابا اُدّم سِنگھ: اساں غدری آں - جُوڑی اساڈی غدر پارٹی اے-

1857 دا غدر، انگریز راج دا تروڑ، یاد اے تُہانوں، اساں اوہنوں نواں پئے کرینے آں -

دیس وِچ بُھکھ پئی اے جدن، بُھکھ نوِیں تے نہ آہی- مُڈھوں ٹُری آئی اے، جدوکی مَلوانی سَری اے کُجھ سُکھالیاں کرنہاراں وِچ-

سُکھالے کِنج تھئے اوہ؟ کرنہاراں کُجھ اپنی کیتی دھری اوہناں کول لوڑ ویلے لئی- اوہناں آپنی مِلکھ بنا گِھدی وکھو وکھ تھی کے-

سو بُھکھ ٹُردی اپڑی انج انگریز راج دے ویلے- راج نے لُٹ کھادا دیس تے بُھکھ پَلو پَل وادھے پوندی گئی-

میں وی ہور سنگیاں وانگ سِنگاپور ٹُر گیا، تے اُتھاؤں امریکہ، امریکہ وِچ ساڈا جُٹ پسّردا ہور وڈیرا تھیندا گیا- اساں ڈھانی بنائی- رل اِک پرچا وی کڈھیا “غدر” ناں دا-

ڈھانی اساڈی غدر پارٹی اکھواون لگی- انت ایہہ دھاریا، اساں دیسیں پرتنا اے غدری ہو- تے اُتھاؤں انگریز راج جڑھوں پٹ مُکاونا اے-

گبھرو اُدّم سِنگھ: ایہہ غدری بابا جہاز تے بہہ اپڑیا کلکتے- راج دیاں افسراں نُوں مخبری مِل گئی آہی اوہناں نپ گِھدا تے مار مُکایا- مُکا تے نہیں اوہ- ہور سنگیاں دے روپِیں رلیا تے کرنی کری آیا اے- ہُن میں وی اوہا ای ہاں -

1901 دا جنم اے مینڈا، تے اُنھیاں ورھیاں دا ہامی جدن امرتسر دے جلسے وِچ رلیاں - اچیتی ڈائر دی گولی ورھی تے کئیں سنگی شہید تھئے- میں بچ نِکلیا تے بھگت سِنگھ نال رلیا-

بھگت سِنگھ دی جُوڑی دی کرت وِچ رُدّھا- اوڑک اوہ سُولی چڑھیا- جو اوہنے جیلِیں لِکھیا میں وی پڑھیا-

[ یتیم خانے وِچ بیٹھے ویکھنہاراں وِچوں اِک بولیا ]

1:تُسیں اپنا ناں مُڑ وٹایا؟

اُدم سِنگھ: ناں وٹاء میں

رام محمد سِنگھ آزاد تھیا

ایہہ وٹاء ہے اپنی ویہاری ہستی بدلن- ایہہ قُدرت دی دین آہی، سہج- جے میں ایس وٹاء نُوں ماندا تے مانن نُوں خلق دے جی جی دا انگ بناون دا چارہ کریندا جیویں جھوک والے شاہ عنایئت کیتا- تے جیویں بھگت سِنگھ جیل وِچ بہہ کیتا تے مینڈی ہوند سپھل پُنگریندی

[ دائی دیالن نچ گاوندی اے]

ایہہ جو جنگل رُکھڑے، ہرئیل پت تِنہاں

پوتھا لِکھیا ارتھ دا ایکس ایکس مانہہ،

ہندو نہیں نہ مسلمان

بھئے نِرنجن تج ابھیمان

ہو گئی نی میں ہُن کُجھ ہور

ہُن میں نُوں کون پچھانے