فرید بھنڈار

پڑھ پڑھ علم مشائخ سداون

کرن عبادت دوہری ہُو

اندر جُھگی پئی لُٹِیوے

تن من خبر نہ موہری ہُو

مولا والی سدا سُکھالی

دِل توں لاہ تکوری ہُو

باہُو رب تنہاں نُوں حاصل

ناں جنہاں جَگ جھوری ہُو

علم پڑھ پڑھ کے اوہناں ناں کمایا ہے، مشائخ سداوندے نیں - شیخ اپنے کمائے ناں پاروں آدروان بزرگ منیندا اے- اوہدی آکھی اُتے مذہب دی رہریت دی مُہر ہے- شیخ وسیبی درجہ ہے رُتبہ جیہدے کول دُوجیاں درجیاں رُتبیاں نُوں لوڑ سِر نواون دا حق ہے- شیخ اپنی وسیبی سکت نُوں پکیرن لئی دوہری عبادت کریندا ہے، عام لوکائی توں اُچیرا منیون لئی، اپنی وج نُوں پسارن لئی-

ایس ساری کار دے پِچھے ویہاری ڈر لالچ ای ہے- کوئی ویہار پلٹاوِیں سدھر سار نہیں - ایہہ ڈر لالچ اوہا ای اے جیہڑا مَل ماری تے مال منال دی سانبھ جتھ دا چھیڑُو ہے- مشائخ ایس پاروں ہور ویہاری آگواں توں وکھرے نہیں، اوسے پٹی وِچ بدھے ہوئے نیں -

دُوجی سطر دسیندی اے جو مُشائخاں دی ہور ویہار واناں ہار قدرت دی دِتی اپنی اصل ہوند جُھردی تے مُکدی ہے پئی کیونجو اوہناں دی ویہاری کرت سُرت قدرت دِتی ہوند دی راکھی تے کریندی کوئی نہیں، ہتھوں اوہنوں دبیڑن تے مدھولن وِچ جُٹی پئی اے-

تریجی سطر ایس مارُو ویدن دا اُپاء سُجھیندی اے- مولا مالک ہے- اوہ مالکی دا بانھا وی تھیا، وت اوس بانھوں اُدھر کے مالکی وِچ آ جُٹیا- اُدھار نُوں مُڑ باندھ بنایوسُ- مالکی دے سُکھال نے اوہدے دِل اُتے ہنیر دی تہہ مڑھ دِتی ہوئی اے- ہُن اوہ مالکی چھڈے، سُکھال دا بھرم لتھے تاں ای اوہدی تک نِترے- ویہار دی کُوڑی بنتر دی سیان تھئے اوہنوں تاں اوہ بیت دی چوتھی سطرے اُترے-

چوتھی سطر دسیندی اے جو قدرت نال ہِک تِھیون اوہناں دا ای ٹِیچا ہے جیہناں جگ دے جھورن نُوں اپنی ہوند بنایا ہے- جھورن کیہ ہے ہلُونن، جھنبن، جھاڑن، تت ست اُدھارن، جگ ورتارے نُوں مَلّ توں مُکت کراون-

ایتھے حاصل لفظ نِیجھ گوچرا ہے-

حاصل دھرت دی اُگاس ہے، اُپج- تے نال ای حاصل منُکھ دی گھال ہے، اوہدا پورھیا ہے، اپنے ست نُوں مانن- ویہار نے ایہہ حاصل کرنہاراں کولوں کَھس کے اوہناں نُوں اوتنا پرتایا ہے جیہدے نال اوہ مساں جیوندے رہ سکن- حاصل نُوں ویہار واناں اپنی مَلّ بنایا ہے، اپنی حاکمی دی اپنے دھرو دِھنگان دی سکت- ویہار واناں دی ایس کرنی (اَن کرنی آکھ لؤ یا کُکرنی) نے اوہناں دی اپنی قدرت دِتی ہوند نُوں وی مُکا دِتا ہے- اوہناں نُوں ایس ہونی دی مُولوں سار نہیں -

ایتھے گل اِک بئی وی دھیان گوچری ہے- جھوری لفظ نُوں چھاپے والیاں کاتباں چوری لِکھیا تے چوری نُوں سطر وِچ ٹھوکن لئی سطر دا رُوپ ای وٹا دھریا:

باہُو رب تنہاں نوں حاصل

جنہاں جگ ناں کیتی چوری ہُو

(سُلطان الطاف علی)

باہُو رب تنہاں نوں حاصل

جنہاں جگ نہ چوری ہُو

(شریف صابر)

”جھوری“ نُوں ”چوری“ لِکھن کاتباں دی تے مجبوری آہی- کیونجو ”جھوری“ چڑھدے ول جیویں بولیا ویندا اے اوہنوں لکھت وِچ اُتارن لئی حاضر شاہ مُکھی لِپی کول کوئی پربندھ نہیں - چڑھدے پنجاب دی اُچارنی دا ایہہ خاص رنگ جھ وِچ ای نہیں، بھ دھ گھ ڈھ وِچ وی ہے تے ر م ن ل وِچ وی- نِرا چڑھدے پنجاب وِچ ای نہیں ایہہ رنگ بُلیل دا- ہورناں تھاواں تے وی ہے-