فرید بھنڈار

]جھل وچ چھپری، رُکھ پرواراں رل بنائی- سوَنّی بیٹھی پرنے وِچوں کُجھ کھا پئی پرنا ٹھپدی اے- روزا آئی اے- قصور وِچ انگریزی فوج دے کمانڈر دی ووہٹی- سوَنّی گلے مِلی اے، دونہاں چُمیا اے اِک دُوجی نُوں [

روزا:   جدوکا قصور وِچ آیا اے نا گھر والا مینڈا- میں بولی اِتھاویں سِکھنی آں پئی- سوچیا ہامی گاون کہانیاں سہیڑ کے انگریزی وِچ اُتاراں تے پِچھانہہ گھل چھپواواں، ناں ناواں بنے- گاون تینڈا سُنیا تے کم دا رُوپ وٹ گیا…… سنیہا مینڈا مِل گیا ہئی سوَنّی کہ کوئی نہ؟

سوَنّی:  مِل وی گیا سنیہا روزی تے سمجھوتی وی تینڈی پُوری کر دِتی- چِتاونی ہو گئی اے نظام تے بیلیاں نُوں - سار تے آہی اوہناں نُوں سِیتُو کیہ کرنا اے تجوری جگپور والی کُھہا کے- پر وت وی پک کراون تے بندا ای ہا نا-

روزا:   آہو- سِیتُو ہِکلا تے نہیں نا- کھوجے کھتری جِتھے کِتے وی ہوون ہِکو کار دے آہری نیں - کَھوری وی نیں ہِک بئے دے- ہِکو ای دھاگہ بنھدا پاڑدا اے دونہاں نُوں

سوَنّی:  ہِندو مسلمان دی ونڈ جیہڑی اچیچا کیتی اے سِیتُو اوہ گُوہ گوچری اے

روزا:   ایہا پٹڑی او جیہدے تے ریلا انگریز راج دا وگنا ای- نابریاں تے اُگھرنیاں ای ہوئیاں - سبھ ایسے ونڈ نُوں پال سنبھال کے پولیاں کرنیاں نیں ایہناں - اُپرلا مُدّا کیہ ایہہ ایہناں دا- امن امان، شانتی، کیونجو سُکھال ونڈنا اے اساں ایس دیس دیاں واسیاں نُوں - سڑکاں کڈھنِیاں نیں، نیڑ ودھاونی اے تُہاڈی آپس دی- تے اندرلا متا کیہ اے: اُپج ودھا ایتھوں اپنیاں شہراں وِچ لگدیاں کرخانیاں نُوں کچا مال پُچاونا اے- پکا سودا اوتھوں بنوا اِتھائیں ویچنا اے- اِتھاویں کاریگری مُڈھوں سُکا مُکاونی اے

سوَنّی:  تینڈیاں دسیاں پِیڈا کریندیاں نیں ساڈی سُونہہ نُوں

روزا:   جوڑ سُنن جانی آں پرنیتو کول قصور تے لہور بھاکو کول وی- مِلنی آں ہِیراں سوہنیاں سسّیاں نُوں قِصیاں کافیاں وِچ

سوَنّی:  سانجھی کرینیاں تینڈی ساودانی اسیں وی

روزا:   کَیڑ ہو گئی نا کونت مینڈے نُوں جِس دم، اوہنے لد جہاز مینوں پِچھانہہ پرتا دینا اے- کم میں اُتھاں ونج وی ایہا ای کرنا اے

سوَنّی:  کیویں

روزا:   اوتھوں دیاں ماڑیاں دی سُرت جگاونی اے، دھرو دھکے دی ویڑھ مُکاون اوہ رل کے

سوَنّی:  وچھوڑا ساڈا گھنیرے مِلاپ دا وسیلہ ہو ویسی

روزا:   تینڈا دیس ہُن مینڈا وی اے سوَنّی- ایہدا اُدھار ای مینڈا اُدھار اے اپنِیاں جدّی باندھاں کولوں - وڈے اساڈے اپنیاں اندراں نُوں مَلّ ماری دیاں رَسّیاں نال بنھ کے نِکلے تے اوہا ای رسّے آن تہاڈیاں وڈیاں دیاں گلاں وِچ پائیونیں

سوَنّی:  اوہ تے اگے ای بنھی بیٹھے آہے اپنیاں وڈیاں دے وٹے رسّے کراں پیراں تے گِچِیاں نُوں

روزا:   ساڈیاں وڈیاں آ کے اوہ لُہائے- لؤ، ایہہ پاؤ ہار تازے

ساڈیاں وڈیاں دے اندر اپنے بدھے بدھے گل سڑ گئے، بو اوہناں دی ناساں وڈیاں دِیاں مَلّ بیٹھی- رنگ رنگ دی واشنا وڈیاں کاڑھی- پُھری کوئی نہ- واشنا دے کرخانے اوہناں تھاں تھاں لائے- اوہا بو ہُن واشنا بن پئی وِکدی اے سارے جگ وِچ، مہنگیوں مہنگی ہوندی اے پلو پل

سوَنّی:  (گاوندی اے) ان ڈِٹھ گُھنگرُو وجا سُنائے نی ایہناں پیراں

نچ مچن ہُن آئے نیں

تھیا تھئی دا میلہ نال لیائے نیں

آہندے نیں اڈِیاں مار پئے

مارچ بزاری ہُن سانوں نہیں وارے

(دوئے رل گاوندیاں دھمال کھیڈیندیاں نیں)